Ο Βασίλειος γεννήθηκε το 811 στην Χαριούπολη (θέμα Μακεδονίας), σε ταπεινή οικογένεια αγνώστου εθνικότητος (Έλληνες ή Αρμένιοι). Κανένας δεν υποπτεύθηκε πως μεγαλώνοντας θα γινόταν ένας πανέξυπνος τυχοδιώκτης που θα έφθανε μέχρι το θρόνο της Κωνσταντινούπολης.
Το 813 ο Βασίλειος πάρθηκε όμηρος στη Βουλγαρία μαζί με την οικογένεια του. Μεγάλωσε εκεί, ώσπου το 836 απέδρασε. Έζησε σαν αλήτης, φτωχός και περιπλανώμενος. Το 840 έφθασε ρακένδυτος στην Βασιλεύουσα. Η παράδοση ομιλεί για έναν μοναχό, που κατόπιν θείας αφυπνίσεως τον περιμάζεψε, τον περιποιήθηκε και τον έφερε σε επαφή με σημαντικούς ανθρώπους. Μπήκε τελικά στην υπηρεσία του Θεοφιλίτζη, συγγενούς του καίσαρος Βάρδα.
Στην Πάτρα ζούσε μια όμορφη χήρα, η Δανιηλίδα, που είχε αμύθητη περιουσία, κτήματα, μεταξουργεία και χιλιάδες δούλους. Ο Βασίλειος εστάλη μαζί με άλλους επιθεωρητές για να ελέγξουν την πίστη της στο θρόνο. Ο καλοφτιαγμένος Βασίλειος δεν δυσκολεύτηκε να συναρπάσει τη Δανιηλίδα. Όταν η επιθεώρηση έληξε, προφασίστηκε ασθένεια και έμεινε για δύο μήνες μαζί της. Όταν έφυγε, είχε κερδίσει την εύνοια της, πολλά δώρα και κτήματα, κάτι που τον εκτόξευσε κοινωνικά. Ήταν μία ευεργεσία που ο νεαρός θα θυμόταν.
Πίσω στην Κωνσταντινούπολη, ο Βασίλειος για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ’. Βλέποντάς τον να δαμάζει ένα άγριο άλογο και ύστερα να νικά ένα θηριώδη Βούλγαρο παλαιστή, ο Μιχαήλ κατενθουσιάστηκε και τον πήρε κοντά του. Τον έκανε έμπιστο και παρακοιμώμενο (σωματοφύλακα).
Η εμπλοκή των δύο ανδρών είχε και προσωπική διάσταση. Ο Μιχαήλ είχε μία ερωμένη, την Ευδοκία Ιγγερίνα, που είχε προκαλέσει σκάνδαλο λόγω του εικονομαχικού της παρελθόντος. Θέλοντας να βρει μία λύση, διέταξε τον Βασίλειο να χωρίσει τη σύζυγο του, και να την παντρευτεί. Έτσι, εκείνη κυκλοφορούσε ελεύθερα στα ανάκτορα και ο Μιχαήλ μπορούσε να βρίσκεται μαζί της. Ως αντάλλαγμα, ο Βασίλειος επετράπη να πάρει για ερωμένη την αδελφή του αυτοκράτορος, Θέκλα. Όταν πάντως γεννήθηκε ο πρώτος γιος της Ευδοκίας, Λέων, ήταν κοινό μυστικό πως πατέρας δεν ήταν ο Βασίλειος.
Με ισχυρότερη θέση στην αυλή, ο Βασίλειος μηχανορραφούσε. Έπεισε τον Μιχαήλ ότι ο θείος του Βάρδας συνωμοτεί και τον Απρίλιο του 866 τον δολοφόνησε. Μέσα σε ένα μήνα είχε γίνει ο νέος καίσαρας και ύστερα συναυτοκράτωρ και διάδοχος. Ένα όμως τυχαίο περιστατικό ανέτρεψε τα πάντα. Κατά τη διάρκεια αρματοδρομίας, ένας αυλικός ονόματι Βασιλισκιανός επευφήμησε τόσο έντονα τον Μιχαήλ, που ο αυτοκράτωρ έβγαλε τα πορφυρά υποδήματα του και του τα έδωσε να τα φορέσει. Στην οργισμένη αντίδραση του Βασιλείου, ο Μιχαήλ απάντησε με απειλές ότι θα τον καθαιρέσει και θα κάνει το Βασιλισκιανό συναυτοκράτορα. Ο Βασίλειος κατάλαβε ότι η θέση του κινδύνευε.
Έτσι, στις 24 Σεπτεμβρίου 867 και ενώ γινόταν γλέντι, ο Βασίλειος γλίστρησε στα αυτοκρατορικά διαμερίσματα και στράβωσε τους σύρτες της πόρτας για να μην κλειδώνει. Όταν αργότερα ο Μιχαήλ έπεσε να κοιμηθεί μεθυσμένος, ο Βασίλειος και οι συνεργοί του άνοιξαν την πόρτα και τον κατακρεούργησαν…
Η Φρυγική Δυναστεία είχε φθάσει στο τέλος της. Πλέον ο Βασίλειος, μόνος βασιλεύς και αυτοκράτωρ, εγκαθίδρυε τη δυναστεία των Μακεδόνων, που έφερε το Βυζάντιο στην πλήρη ακμή του.
