Φιλοσοφία και self help: Εκλαΐκευση ή εκχυδαϊσμός;

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος

Από τα πρώτα της βήματα, ως εξέλιξη του μύθου και της πρακτικής σοφίας της απώτερης αρχαιότητας, η φιλοσοφία αναπτύχθηκε ως ερμηνεία του κόσμου και εξερεύνηση της ζωής. Ορίστηκε ως μία άσκηση μνήμης θανάτου, αναζήτηση της ευδαιμονίας, εξέταση ερωτημάτων θεμελιωδών για την ύπαρξη και την κοινωνία. Στο υψηλότερο επίπεδο γινόταν εκστατική ενατένιση των «όντων», ένωση με το θείο και το απόλυτο. Εν ολίγοις, γεννήθηκε ως επείγουσα ανάγκη του νου απέναντι σε όλες τις διακυμάνσεις της ζωής, όσο και εάν σήμερα έχει γίνει συνώνυμο μιας ασήμαντης αερολογίας, η οποία αφορά μία ομάδα ιδιορρύθμων λογίων.

Στη σύγχρονη κοινωνία, με τη φιλοσοφία απρόσιτη και τους παραδοσιακούς οδοδείκτες της ζωής (οικογένεια, κοινότητα, Εκκλησία, πείρα των πρεσβυτέρων, μακροχρόνια εργασία στον ίδιο τομέα ή οικογενειακή – τοπική επαγγελματική παράδοση, κόμμα – συνδικάτο) παρηκμασμένους ή σχετικοποιημένους, κάθε άτομο ξεχωριστά ζητά να βρει λύσεις για τη ζωή του. Καθώς αυτή η αναζήτηση γίνεται εκτός μαθησιακού ή κοινωνικού πλαισίου, με όρους αγοράς, επικρατούν όσοι παρουσιάζουν έτοιμες και εύπεπτες συνταγές.

Είμαστε έτοιμοι για το «δυτικό ζήτημα»;

 

Η Ελλάδα απειλείται από τυχόν αποσύνθεση της δυτικής ισχύος, αλλά η αποτροπή αυτού του ενδεχομένου δεν εγγυάται την ελληνική ασφάλεια.

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Το ζήτημα της σχέσης του Ελληνισμού, ιστορικού και σύγχρονου, με τον δυτικό κόσμο και πολιτισμό, είναι παλαιότατο όσο και περιπλοκότατο. Περνάει μέσα από κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονότα σαν το Σχίσμα και τη Δ΄ Σταυροφορία, νεώτερες εξελίξεις όπως η Επανάσταση του 1821 και η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΟΚ, διαφορές στη φιλοσοφία, την τέχνη και τον τρόπο ζωής, μέχρι ερωτήματα για τον τρέχοντα γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας. Την αχανή έκταση και τις λεπτές διαφορές συμπληρώνει επί τα χείρω και η ασάφεια των όρων, καθώς, για κάθε Έλληνα, υπάρχουν ισάριθμες γνώμες περί του τι εστί «Δύση», «Ανατολή», «Ευρώπη», «Ελληνισμός», «πολιτισμός» κ.ο.κ. Μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων και του πνεύματος καταπιάστηκαν με το θέμα, από τους λογίους του ύστερου Βυζαντίου μέχρι τους Έλληνες διαφωτιστές, τους κολλυβάδες, τη γενιά του ’30 κ.λπ. Ειδικά μετά το 1990, οπότε η λήξη του Ψυχρού Πολέμου ξεπάγωσε τα απανταχού ταυτοτικά ζητήματα, έχουν γίνει συζητήσεις επί συζητήσεων για όλες τις σχετικές πτυχές, συχνά εξαιρετικά γόνιμες.

ΒΙΝΤΕΟ – Οι Γάλλοι θα μας έδιναν την Πόλη; Το μεγάλο σχέδιο του Ζιλ ντε Πολινιάκ

Τον καιρό της Ελληνικής Επανάστασης, στη Γαλλία είχε επανέλθει το βασιλικό καθεστώς των Βουρβώνων, τους οποίους είχε ανατρέψει η Γαλλική επανάσταση. Ταπεινωμένη από την ήττα του Ναπολέοντα, η Γαλλία έψαχνε αφορμή να επανέλθει ως μεγάλη δύναμη και να αποκαταστήσει το κύρος της. Τον Αύγουστο του 1829 ο Γάλλος πρωθυπουργός Πολινιάκ κατέστρωσε το Μέγα Σχέδιο διαμελισμού της Ολλανδίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το οποίο ενδιέφερε άμεσα τους Έλληνες…

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

Μαγείες και μυθολογίες στον κόσμο που έρχεται

 

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος

Κάποτε στον κόσμο κυριαρχούσαν μυστικές δυνάμεις. Επί χιλιετίες, από τον πρώτο καιρό που η ανθρωπότητα ανέπτυξε τις νοητικές, αφηγηματικές και συμβολικές της δυνατότητες, η πραγματικότητα ερμηνευόταν ως ένα βασίλειο συνύπαρξης του ορατού και του αοράτου. Στους ουρανούς και τη γη, σε πηγές, σπήλαια, ζώα και εποχές του χρόνου, δέσποζαν θεοί και δαιμόνια. Μάγοι, ιερείς, αλλά και απλοί άνθρωποι έψαχναν και μετέδιδαν μεθόδους επαφής μεταξύ κόσμων. Η ίδια η κτίση σχηματιζόταν γύρω από συγκεκριμένους άξονες και σχήματα, αποκαλύπτοντας δομή και νόημα που αφορούσε άμεσα τη ζωή των θνητών. Ισχυρά σύμβολα συσπείρωναν τις ομάδες και υπενθύμιζαν αιώνιες αρχές. Πέρα από τον ορίζοντα του οικείου, στον χώρο και τις συνθήκες δηλαδή όπου η κάθε κοινότητα δεν είχε γνώση και εποπτεία του περιβάλλοντος, ελλόχευαν πλάσματα απειλητικά και φαινόμενα ομιχλώδη. Εκεί, στα σύνορα του γνωστού και του αγνώστου, του πολιτισμένου κόσμου και των βαρβάρων, της εμπειρίας και της διαίσθησης, γεννιόνταν μύστες και ήρωες, ενώ οι έξωθεν επιρροές αναγνωρίζονταν και αφομοιώνονταν.

Το γεωπολιτικό τοπίο πριν την ελληνική επανάσταση και η διπλωματία στον Αγώνα – Cognosco Αναζητήσεις

Στην δεύτερη εκπομπή Cognosco Αναζητήσεις συζητήσαμε ζωντανά στο κανάλι μας για τη γεωπολιτική πραγματικότητα πριν από την Ελληνική Επανάσταση και τη διπλωματική διαχείριση του Αγώνα.

Καλεσμένοι στην εν λόγω εκπομπή ήταν:

ΒΙΝΤΕΟ – Διαμελισμός της Τουρκίας: Ο Ευγένιος Βούλγαρης και το Ελληνικό Σχέδιο της Μεγάλης Αικατερίνης

Με την παρακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας εμφανή μετά τον 18ο αιώνα, διάφορες Ευρωπαϊκές δυνάμεις άρχισαν να καταστρώνουν σχέδια όχι απλά απόσπασης επαρχιών της, αλλά και του πλήρους αφανισμού της. Πρώτη από όλες η Ρωσία θέλησε να εκμεταλλευτεί τον ελληνικό παράγοντα, με στόχο τη δημιουργία ενός νεοβυζαντινού κράτους-μαριονέτα στην Κωνσταντινούπολη. Η ιδέα αυτή αποκρυσταλλώθηκε με μεγαλύτερη σαφήνεια στο λεγόμενο “Ελληνικό Σχέδιο” της Μεγάλης Αικατερίνης.

ΒΙΝΤΕΟ – Λορέντζος Μαβίλης, ο ποιητής που θυσιάστηκε για την πατρίδα

 

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1860. Ο πατέρας του, Παύλος Μαβίλης, ήταν δικαστικός και γιος του προξένου της Ισπανίας στο νησί. Μητέρα του ήταν η Ιωάννα Καποδίστρια-Σούφη, ανιψιά του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας. Πρώτη του λογοτεχνική επιρροή ήταν ο ποιητής Ιάκωβος Πολυλάς, ο οποίος και τον εισήγαγε στο έργο του Διονύσιου Σολωμού.

Το 1879 ο νεαρός Μαβίλης μπήκε στην Φιλοσοφική Σχολή ΑΘηνών, ενώ την επόμενη χρονιά έφυγα να συνεχίσει τις σπουδές του στη Γερμανία. Σπούδασε στο Μόναχο και το Φράιμπουργκ. Εντρύφησε στο φιλοσοφικό έργο των Καντ, Νίτσε, Φίχτε και Σοπενχάουερ, ενώ ξεκίνησε να γράφει σονέτα.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

P-82 Twin Mustang: Ένας παράδοξος μαχητής της USAF

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος

Τα P-51 Mustang υπήρξαν από τα καλύτερα και διασημότερα καταδιωκτικά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι εξαιρετικές τους επιδόσεις, η μεγάλη ισχύς πυρός, και η ανεπανάληπτη εμβέλεια συνθέτουν το πρότυπο πολυδύναμου μαχητικού αεροσκάφους. Εiδικά η εμβέλεια 2.560 χιλιομέτρων έλυσε τα χέρια των Συμμάχων, καθώς μπορούσε να συνοδεύει τα βομβαρδιστικα΄B-17 Flying Fortress και B-24 Liberator μέχρι τα βάθη του Γ’ Ράιχ, μειώνοντας δραστικά τις απώλειές τους και κερδίζοντας την αεροπορική κυριαρχία από την ολοένα και πιο εξαντλημένη Luftwaffe.

Λορέντζος Μαβίλης: Ποιητής και ήρωας

 

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος, διεθνολόγος

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1860. Ο πατέρας του, Παύλος Μαβίλης, ήταν δικαστικός και γιος του προξένου της Ισπανίας στο νησί. Μητέρα του ήταν η Ιωάννα Καποδίστρια-Σούφη, ανιψιά του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας. Πρώτη του λογοτεχνική επιρροή ήταν ο ποιητής Ιάκωβος Πολυλάς, ο οποίος και τον εισήγαγε στο έργο του Διονύσιου Σολωμού.

Το 1879 ο νεαρός Μαβίλης μπήκε στην Φιλοσοφική Σχολή ΑΘηνών, ενώ την επόμενη χρονιά έφυγα να συνεχίσει τις σπουδές του στη Γερμανία. Σπούδασε στο Μόναχο και το Φράιμπουργκ, με διακοπές, καθώς τη αφοσίωση στα γράμματα ανταγωνιζόταν η “φοιτητική ζωή”, οι ζυθοποσίες και οι μονομαχίες. Εντρύφησε στο φιλοσοφικό έργο των Καντ, Νίτσε, Φίχτε και Σοπενχάουερ, ενώ ξεκίνησε να γράφει σονέτα. Έμαθε τέσσερις ευρωπαϊκές γλώσσες μαζί με σανσκριτικά, την αρχαία ιερή γλώσσα των Ινδιών, με την γνώση των οποίων μετέφρασε αποσπάσματα από το έπος Μαχαμπαράτα. Το 1890 πήρε το διδακτορικό του, για την μελέτη χειρογράφων του Βυζαντινού χρονογράφου Ιωάννη Σκυλίτζη. Ταυτόχρονα, εξελίχθηκε σε κορυφαίο σκακιστή και συντάκτη σκακιστικών προβλημάτων.

Ο Ουρανός και η Γη στην Εικόνα

Γράφει ο Jonathan Pageau, Καναδός Ορθόδοξος αγιογράφος  (πηγή: Orthodox Arts Journal)

Μετάφραση: Μάριος Νοβακόπουλος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ το Α’ μέρος: Τον περισσότερο καιρό η Γη είναι όντως… επίπεδη

Β’ Μέρος: Είναι “πάνω” ο Ουρανός; Από τον Αρεοπαγίτη στον Ουμπέρτο Έκο… και πίσω

Ένας από τους κύριους σκοπούς της εικόνας, στη μίμηση του ίδιου του Κυρίου Ημών, είναι να συμμετέχει στη σύνδεση του Ουρανού και της Γης. Καθιστώντας ορατά με γήινους όρους – σε ανθρώπους, γεγονότα και πράγματα – μια ματιά στην ουράνια αλήθεια, μας οδηγεί προς τη μεταμόρφωση του κόσμου. Αυτή η μεταμόρφωση δεν μπορεί, φυσικά, να περιγραφεί με λόγια, αλλά όπως και με όλη η μυστική αλήθεια, μπορούμε να την ψηλαφίσουμε, να δούμε τα όρια αυτού του οράματος και να μπορέσουμε να συμμετάσχουμε σε αυτό πληρέστερα.