ΒΙΝΤΕΟ – Βαράγγειος Φρουρά: Βίκινγκ πολεμιστές στην υπηρεσία του Βυζαντίου

Γενίτσαροι, Άγγλοι βασιλικοί φρουροί, Πραιτοριανοί της Ρώμης και πράκτορες της Μυστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ. Όλες οι μεγάλες δυνάμεις αφιερώνουν μεγάλη προσοχή στην ασφάλεια των ηγετών τους.

Στο Βυζάντιο υπήρχαν διάφορα επίλεκτα σώματα ιππικού και πεζικού όπως η Εταιρεία και οι Αθάνατοι, που συνόδευαν τον αυτοκράτορα στη μάχη ή φύλασσαν τα ανάκτορα και το θησαυροφυλάκιο.  Η κατάσταση άλλαξε όταν η αυτοκρατορία ήρθε σε επαφή με τους πιο επίφοβους πολεμιστές του Μεσαίωνα.

Μάθετε στο παρακάτω βίντεο τα πάντα για την Βαράγγειο Φρουρά, η οποία ερχόμενη από την Σκανδιναβία θα αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι της στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία:

Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας: Το τελευταίο Βυζαντινό προπύργιο

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Σταυροφόρους το 1204 ήταν από τις πιο σκοτεινές στιγμές της ελληνικής ιστορίας, αφού εκτός από την ανθρώπινη τραγωδία και την καταστροφή έργων πολιτισμού που έφερε, σηματοδότησε το τέλος του ιστορικού ελληνισμού ως μεγάλης, οικουμενικής  δύναμης.  Μέσα στο χάος των επομένων αιώνων, σκόρπιες ρωμαίικες εστίες αντίστασης θα προσπαθήσουν να περισώσουν ό,τι μπορούν από τα περασμένα μεγαλεία, μέσα από έναν αγώνα επιβίωσης κατά εισβολέων από την Δύση, την Ασία και τα Βαλκάνια.  Ανατολικά της βεβηλωμένης Βασιλεύουσας, στις ακτές και τα βουνά του Πόντου, γεννήθηκε και έζησε για 250 χρόνια το τελευταίο ελληνορθόδοξο κράτος: η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντος.

Ιωάννης Τσιμισκής: Στρατηλάτης της Ανατολής (Β' Μέρος)

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Το Α' Μέρος: Η συντριβή των Ρώσων

Η εξάντληση ήταν προφανής στα μάτια των πολεμιστών. Οι τραυματίες περιποιούντο τις πληγές τους και οι ζωντανοί θρηνούσαν τους νεκρούς. Οι σκληροτράχηλοι Ρως, πολιορκημένοι στο βουλγαρικό κάστρο του Δορόστολου από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή, βρίσκονταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ο αρχηγός τους, ο γενναίος και αιμοδιψής Σβιατοσλάβος, αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει.  Ο Ρως πολέμαρχος συναντήθηκε με τον ίδιο τον Ιωάννη, ο οποίος του επέτρεψε να υποχωρήσει στην πατρίδα του αρκεί να χαθεί μια για πάντα από τα εδάφη της Ρωμανίας. Εννοούσε τον λόγο του ο Σβιατοσλάβος; Δεν θα μάθουμε ποτέ: ενώ επέστρεφε στο Κίεβο, έπεσε στην παγίδα μιας ορδής Πετσενέγγων και σκοτώθηκε.

Ο Ιωάννης Τσιμισκής και η συντριβή των Ρώσων (Α' Μέρος)

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Η ανατροπή και άγρια δολοφονία του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά το 969 έγιναν με την ταχύτητα και ακρίβεια που χρειάζονταν οι συνωμότες. Ο ανιψιός του και εγκέφαλος του εγκλήματος, Ιωάννης Τσιμισκής, αναγορεύθηκε Ρωμαίος αυτοκράτορας. Ο Ιωάννης, έχοντας πλέον εξασφαλίσει τον θρόνο, δε δίστασε να κλείσει την Θεοφανώ σε μοναστήρι και να εξορίσει τους συνεργούς του στον φόνο, όπως απαίτησε ο πατριάρχης για να τον στέψει στην Αγία Σοφία.

Όπως και ο Νικηφόρος πριν από εκείνον, έτσι και ο Τσιμισκής σεβάστηκε τα ανήλικα βασιλόπουλα Βασίλειο και Κωνσταντίνο, παιδιά της Θεοφανούς, και κυβέρνησε εξ ονόματος τους. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, μόνη σοβαρή απειλή για το θρόνο του υπήρξε η εξέγερση του Βάρδα Φωκά, συγγενή του Νικηφόρου, που όμως κατεπνίγη. Θέλοντας να στερεώσει τη νομιμότητα της εξουσίας του, ο Ιωάννης παντρεύτηκε την αδελφή του Ρωμανού Β’, Θεοδώρα. Σε μια πράξη μεγάλου συμβολισμού, μοίρασε την μεγάλη περιουσία του είτε στους φτωχούς γείτονες του, είτε σε ένα λεπροκομείο της Κωνσταντινούπολης.

Νικηφόρος Φωκάς, Ε' Μέρος: Το τραγικό τέλος

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Το Α' Μέρος: Ένας θρύλος γεννιέται

Το Β' Μέρος: Η Θεοφανώ και το Άγιον Όρος

Το Γ' Μέρος: Η μάστιγα του Ισλάμ

Το Δ' Μέρος: Η σύγκρουση με τους Γερμανούς

Για τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, το έτος 969 έφερε το σπουδαιότερο νέο της βασιλείας του: αγγελιοφόροι από τη Συρία αναγγέλλουν την απελευθέρωση της Αντιόχειας.  Η ξακουστή πόλη, κόσμημα του βασιλείου των Σελευκιδών και τόπος που για πρώτη φορά οι ακόλουθοι του Ευαγγελίου ονομάστηκαν χριστιανοί, βρέθηκε ξανά σε ρωμαϊκά χέρια. Ο αυτοκράτορας δόξασε τον Θεό για την επιτυχία και κήρυξε γιορτές. Όμως η χαρά του κράτησε λίγο: ένας μοναχός εμφανίστηκε για να του φέρει ένα μήνυμα «Βασιλέα, σε εμένα το σκουλήκι αποκαλύφθηκε από την θεία πρόνοια ότι θα αποδημήσεις από αυτήν εδώ τη ζωή τρεις μήνες μετά τον Σεπτέμβριο που πέρασε».

Μέχρι τώρα αναφερθήκαμε στην εξωτερική πολιτική και τα στρατιωτικά κατορθώματα του Νικηφόρου Φωκά, τα οποία τον έκαναν ζωντανό θρύλο για τους υπηκόους του και τρόμο για τους εχθρούς της αυτοκρατορίας. Στον τομέα όμως της διαχείρισης των εσωτερικών πραγμάτων του κράτους η κληρονομιά του υπήρξε πιο αμφιλεγόμενη.

Νικηφόρος Φωκάς, Μέρος Δ': Η σύγκρουση με τους Γερμανούς

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Το Α' Μέρος: Ένας θρύλος γεννιέται

Το Β' Μέρος: Η Θεοφανώ και το Άγιον Όρος

Το Γ' Μέρος: Η μάστιγα του Ισλάμ

Σε αυτήν την στήλη έχουμε αναλύσει πολλές φορές πως το Βυζάντιο δεν ήταν παρά το ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το οποίο επέζησε την πτώση της Δύσης και συνέχισε για μία περίπου χιλιετία. Οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν τους εαυτούς τους Ρωμαίους και ήταν πολύ περήφανοι για αυτό, καθώς έτσι συνέδεαν την ταυτότητα τους με ένα ένδοξο παρελθόν και δικαιολογούντο οι αξιώσεις τους για παγκόσμια κυριαρχία.  Με τον σταδιακό εκπολιτισμό και εκχριστιανισμό των δυτικών βαρβάρων από τον πάπα της Ρώμης, ο οποίος με τον καιρό απομακρυνόταν από την επιρροή του Βυζαντίου, ο ρωμαϊκός τίτλος αμφισβητήθηκε.

Νικηφόρος Φωκάς, Μέρος Γ': Η μάστιγα του Ισλάμ

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Το Α' Μέρος: Ένας θρύλος γεννιέται

Το Β' Μέρος: Η Θεοφανώ και το Άγιον Όρος

Σε έναν πυρετό ιερού ενθουσιασμού οι ρωμαϊκές δυνάμεις ετοιμάζονται, ενώ πάνω από την Βασιλεύουσα κυματίζουν τα αιματοβαμμένα λάβαρα του πολέμου.  Τα φυσάνε άνεμοι μίσους: Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς οδηγεί την θύελλα προς την Ανατολή, και σύντομα όλος ο μουσουλμανικός κόσμος θα αναριγήσει με τρόμο.

Τι διαβάσαμε το 2018

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Βλέποντας αρκετούς φίλους να ανεβάζουν στα social media μία σύνοψη της αναγνωστικής τους χρονιάς, αποφάσισα και εγώ να αφιερώσω ένα σημείωμα για τα βιβλία που με συντρόφευσαν το 2018.

Αν και σίγουρα δεν διάβασα όσο θα ήθελα, τουλάχιστον για τα ενδιαφέροντα μου και τις "ανάγκες" μου ως βιβλιοφάγου, φέτος ήταν η πρώτη χρονιά που υιοθέτησα ένα σταθερό σύστημα ανάγνωσης, έστω λίγες σελίδες την ημέρα, κάθε μέρα με ελάχιστες εξαιρέσεις.  Είναι βέβαια ακόμη μεγαλύτερη η ικανοποίηση να καταβροχθίζεις ένα συναρπαστικό βιβλίο μέσα σε 2-3 ημέρες.  Φέτος, ακόμη, ήταν η πρώτη χρονιά που έκανα συστηματική χρήση e-books, άκουσα δε το πρώτο μου audiobook (Η Τέχνη του Πολέμου, Σουν Τζου).