Η αλαζονία της φιλελεύθερης ελίτ

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

Είναι πλέον κανόνας και έθιμο: όποτε κάποια ψηφοφορία στο δυτικό κόσμο δεν συνάδει με το αφήγημα και τις επιθυμίες της άρχουσας τάξης, ξεκινάει η ίδια σειρά διαμαρτυριών.  Έγκυρες εφημερίδες, ευυπόληπτοι τηλεοπτικοί σταθμοί, περισπούδαστοι ακαδημαϊκοί και πολύπειροι δημοσιογράφοι θα καταγγείλουν, θα κατακεραυνώσουν και θα στηλιτεύσουν τον λαϊκισμό, επιρρίπτοντας σοβαρές ευθύνες όχι μόνο στους λαοπλάνους δημαγωγούς, αλλά και στο εκλογικό σώμα. Το είδαμε στις ελληνικές εκλογές και το δημοψήφισμα, στο Brexit, τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές ή τις εκλογές των γερμανικών κρατιδίων. Οι άνθρωποι που στήριξαν τον Bernie Sanders, τον ΣΥΡΙΖΑ και τους Podemos στα αριστερά ή τον Donald Trump και το AfD στα δεξιά δέχονται σφοδρές κατακρίσεις.

Βασικός άξονας της συστημικής κριτικής στην αντισυστημική ψήφο είναι η επίθεση στο διανοητικό και μορφωτικό επίπεδο των ψηφοφόρων. Είναι οι σεξιστές, ρατσιστές Λευκοί rednecks που έστειλαν τον Trump στην προεδρία των ΗΠΑ, οι καθυστερημένοι χωριάτες που ψήφισαν για την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ και οι φοβικοί μικροαστοί που ενδυναμώνουν τα εθνικιστικά κόμματα. Οι οπισθοδρομικοί, οι ανίδεοι, οι αδαείς και απληροφόρητοι, αυτοί που δεν έχουν κριτική σκέψη, που ενίοτε είναι απλώς κακοί άνθρωποι γεμάτοι μίσος.

Χριστός και Καίσαρ: από τον προφήτη Σαμουήλ στον Αυγουστίνο

Γιατί διαφέρει τόσο η σχέση θρησκείας και κράτους από χώρα σε χώρα, και γιατί η κατανόηση του πολιτικού Ισλάμ είναι τόσο δύσκολη για τους Δυτικούς;  Η απάντηση βρίσκεται στις θεολογικές διαφορές κάθε πίστης, που διεμόρφωναν και διαμορφώνουν πολιτισμούς για αιώνες.  Στο πρώτο μέρος αυτής της σειράς άρθρων εξετάζεται η διαπλοκή εξουσίας και πίστεως από το αρχαίο Ισραήλ ως τον ευρωπαϊκό και ρωμαϊκό Μεσαίωνα.

Πολλές θρησκείες, περισσότερες πολιτικές

Αλλού παρακμάζει, αλλού αναγεννιέται, κάπου επιστρέφει δυναμικά και συχνά αλλάζει.  Η θρησκεία παραμένει σημαντικός παράγων διαμόρφωσης του παγκοσμίου πολιτισμού και άμεσης ή έμμεσης επιρροής στην πολιτική, την ηθική, τα κοινωνικά πρότυπα και το δημόσιο και ιδιωτικό βίο δισεκατομμυρίων ανθρώπων.  Η κατανόηση και η μελέτη της δεν ωφελούν μόνο στην ερμηνεία και εμπέδωση θρησκευτικών ή θρησκειογενών καταστάσεων:  ακόμη και εκεί που η πίστη μοιάζει άσχετη με το θέμα (όπως η γεννητικότητα, η οικονομική ελευθερία και ο πόλεμος), το υπόστρωμα των κοινωνικών αντιλήψεων και συνθηκών σχεδόν πάντοτε είναι θρησκευτικό ή με έντονη θρησκευτική χροιά.