Επαναστάτησαν οι Έλληνες κατά των Βυζαντινών; Η απάτη της εξέγερσης του 727

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος
διεθνολόγος

Η Ανατολική Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) ιστορία έχει υπάρξει από τις πλέον πολύπαθες, όσον αφορά το πόσες πολλές παρεξηγήσεις ανακύπτουν περί αυτής και πόσο συχνά έχει βρεθεί στη δίνη πολιτικών και ιδεολογικών αντιπαλοτήτων.  Λόγω της μακραιώνου εχθρότητος της Δύσεως (τόσο της καθολικής όσο και της νεωτερικής), το κομμάτι αυτός της εθνικής μας κληρονομιάς άργησε να καταξιωθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα και στις συνειδήσεις διανοουμένων και απλών πολιτών, αφού συνδεόταν με το «σκοταδιστικό Μεσαίωνα», το «παπαδαριό» και την «Ανατολή». Ειδικά η περίπλοκη μετάβαση από τον αρχαίο Ελληνισμό προς την Ελληνορθοδοξία έχει στρεβλά προβληθεί ως μονόπλευρη καταστροφή του πρώτου από την Δευτέρα, με την Ρωμανία να παρουσιάζεται ως ένα μισελληνικό κράτος, που μισούσε κάθε τι είχε να κάνει με την αρχαιότητα και ουσιαστικά υποδούλωσε και καταπίεσε τους Έλληνες.

Για θέματα όπως η παρακμή και δίωξη των αρχαίων θρησκειών (και όχι της «πατρώας» θρησκείας όπως βολικά αναφέρουν ορισμένοι), οι βανδαλισμοί εθνικών ιερών, ο μετασχηματισμός της ταυτότητος ανάμεσα στον «Ρωμαίο» και τον «Έλληνα», οι συγκρούσεις και συνθέσεις μεταξύ της αρχαίας φιλοσοφίας και των ορθοδόξων Πατέρων, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και ακόμη και σήμερα λόγιοι και φιλίστορες συζητούν και διαφωνούν.  Τα τελικά συμπεράσματα διαφέρουν αρκετά, σε σημαντικό βαθμό επηρεασμένα από τις αντιλήψεις και την ταυτότητα του μελετητή.  Το πρόβλημα δημιουργείται όταν, για λόγους καθαρά συκοφαντικούς, εφευρίσκονται φανταστικές ιστορίες που στοχοποιούν το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος και την Ορθοδοξία.  Συγκεκριμένοι κύκλοι έχουν προσπαθήσει να φτιάξουν ένα αφήγημα «καταπιεσμένων Ελλήνων» που υπέφεραν ή αντιστέκονταν στους «εβραιοχριστιανούς Ρωμαίους κατακτητές»... φτάνοντας στο σημείο να θεωρείται ξένος, δυνάστης και βάρβαρος ακόμη και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Oswald Spengler: Η Ουσία της Τεχνικής

«Προκειμένου να κατανοήσουμε την ουσία της τεχνικής δεν πρέπει να ξεκινήσουμε από την τεχνική των μηχανών, πολλώ δε μάλλον από την παραπλανητική σκέψη ότι η κατασκευή μηχανών και εργαλείων αποτελεί τον σκοπό της τεχνικής.

Στην πραγματικότητα η τεχνική είναι πανάρχαια.  Δεν πρόκειται για κάτι ιστορικά περιορισμένο αλλά για κάτι απίστευτα καθολικό.  Διαγράφει μία τροχιά που υπερβαίνει τον άνθρωπο, φθάνοντας πίσω στη ζωή των ζώων και δη όλων των ζώων.  Σε αντιδιαστολή με τον τύπο ζωής του φυτού, ο τύπος ζωής που αντιστοιχεί στο ζώο συνδέεται με την ελεύθερη κίνηση στον χώρο, τη σχετική αυθαιρεσία και ανεξαρτησία από όλην την υπόλοιπη φύση και κατ’ επέκταση την αναγκαιότητα επιβολής επί αυτής, την απόκτηση ενός είδους νοήματος, περιεχομένου και ανωτερότητας για την ίδια ύπαρξη.  Μονάχα από την σκοπιά της ψυχής μπορεί να φωτιστεί η σημασία της τεχνικής.

Διότι η ελεύθερα κινούμενη ζωή των ζώων δεν είναι τίποτε άλλο παρά αγώνας.  Η τακτική της ζωής, η ανωτερότητα ή κατωτερότητα της απέναντι στους «άλλους», είτε πρόκειται για την έμβια είτε για την άβια φύση, είναι αυτή που αποφασίζει για την ιστορία τούτης της ζωής, για τη μοίρα της, για το αν πρόκειται να υποφέρει την ιστορία των άλλων ή αν η ίδια θα αποτελέσει την ιστορία των άλλων.  Η τεχνική είναι η τακτική ολόκληρης της ζωής.  Είναι η εσωτερική μορφή της διαδικασίας που βρίσκει στη μάχη – δηλαδή στην ίδια τη ζωή – την εξωτερική της εκδήλωση.

Μηδενισμός και κοινωνική κατάθλιψη: Παίρνοντας το μαύρο χάπι

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Στο προηγούμενο μας άρθρο σχετικά με το «κόκκινο χάπι» έγινε λόγος για τα οφέλη και τους κινδύνους που εμπεριέχονται στην αντιμετώπιση της κοινωνικής πραγματικότητος ως δυνητικά ψευδούς και στην απόπειρα βαθυτέρας εξετάσεως των πραγμάτων για την αποκάλυψη της κρυφής αληθείας. Η διαδικασία της αμφισβητήσεως είναι δύσκολη και ψυχοφθόρα, καθώς πολλές φορές ιδέες με τις οποίες έχουμε ανατραφεί και συνδεθεί αποδεικνύονται ανεπαρκείς, εσφαλμένες ή σκοπίμως ψευδείς. Αυτό επεκτείνεται σε όλην την κοινωνία, θεσμούς, τρόπους ζωής, τα έργα του πολιτισμού, τα μέσα μαζικής ενημερώσεως.

Όσο οι επικρατούσες συμβάσεις, νόρμες και αξίες καταρρέουν μέσα στο μυαλό μας, ένα αυξανόμενο μέρος των πράξεων των ανθρώπων γύρω μας φαίνεται ανούσιο, βλακώδες ή ύπουλο. Σε κάποιες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να φτάσει σε ένα σημείο σαν της ταινίας The Matrix, όπου όχι μόνο κάποιες πτυχές, αλλά ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα ψέμα. Γεννιούνται συναισθήματα οργής, απογοητεύσεως και αγωνίας. Η ψυχολογία του κοκκίνου χαπιού προσπαθεί να αξιοποιήσει αυτήν την αντίδραση δημιουργικά και επαναστατικά, για να φέρει θετικές αλλαγές στην κοινωνία και την ζωή ή τον χαρακτήρα του προσώπου.

Κάποιες φορές όμως η νέα πραγματικότητα είναι υπερβολικά σκληρή. Βασικοί οδοδείκτες της ζωής του ανθρώπου παύουν να υπάρχουν αλλά τίποτε δε φαίνεται να μπορεί να τους αποκαταστήσει. Οι ψευδαισθήσεις έφυγαν αλλά τίποτε θετικό δεν πήρε την θέση τους. Αυτή η αίσθηση έρχεται και συναντά τις ιδιαίτερες συνθήκες της εποχής μας, όπου βλέπουμε πενία στον τομέα του νοήματος ζωής (παρακμή σταθερών όπως η θρησκεία, οι μεγάλες ιδεολογίες κ.α.) και την διόγκωση παθογενειών όπως η μοναξιά, η εργασιακή ανασφάλεια, οι ποικιλόμορφες εξαρτήσεις και η κατάθλιψη. Αυτά τα τελευταία είναι ήδη σοβαρά βάρη για τον μέσο άνθρωπο, που διάγει βίο ανεξέταστο και χωρίς ιδιαίτερη περίσκεψη ή αμφισβήτηση για τις επικρατούσες συνήθειες ή αξίες. Αν έχει μεσολαβήσει δε η απόρριψη (μερική ή συνολική) των μεγάλων αφηγήσεων της κοινωνίας, τότε το πρόβλημα διογκώνεται.

Κατανάλωση και μινιμαλισμός: Έξοδος από τον φαύλο κύκλο

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Ο καταναλωτισμός είναι από τις λέξεις που «πετάει» κανείς σε συζητήσεις, εκπομπές και σχολικές εκθέσεις, με την αυτονόητη αντίληψη πως πρόκειται για κάτι κακό, που επιβαρύνει τις ζωές μας και συνιστά ευρύτερη κοινωνική παθογένεια. Ενώ, όπως θα αναπτυχθεί παρακάτω, συμμεριζόμαστε αυτήν την κρίση, δεν γίνεται αρκετά συχνά η προσπάθεια να οριστεί και να μελετηθεί το φαινόμενο, το πως δηλαδή ένα τόσο μεγάλο μέρος του βίου μας περιστρέφεται γύρω από την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών, τα οποία όχι μόνο ξεπερνούν τον κύκλο των ουσιωδών, αλλά συχνά είναι απολύτως άχρηστα και επιβαρύνουν την τσέπη και την ψυχολογία μας.

Θα χρειαστεί λοιπόν να δούμε τα αίτια της καταναλώσεως, τις ιστορικές και οικονομικές της ρίζες. Ακολούθως θα εξετάσουμε τις ιδέες και τα κινήματα που έχουν προσπαθήσει να σπάσουν τον φαύλο κύκλο του υλισμού, τα δικά τους προβλήματα και εν τέλει να επιχειρήσουμε την εξαγωγή συμπερασμάτων, αλλά και πρακτικών συμβουλών.

ΒΙΝΤΕΟ – Οι 10 χειρότεροι Βυζαντινοί αυτοκράτορες

Μέχρι στιγμής αυτή η στήλη έχει προσπαθήσει να επικεντρωθεί στα ωραία, θετικά και θαυμαστά της Ανατολικής Ρωμαϊκής ιστορίας. Αυτό ισχύει ειδικά για τους βασιλείς της Κωνσταντινουπόλεως – έχει γίνει λόγος για τιτάνιες μορφές όπως ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Αλέξιος Κομνηνός. Η υπερχιλιετής ιστορία της Ρωμανίας όμως είναι κατάστικτη από σκοτεινές ή ανεπαρκείς προσωπικότητες, που με τα πολλά τους σφάλματα και εγκλήματα μίαναν τον αυτοκρατορικό θρόνο.

Εδώ καταθέτουμε τον μαύρο κατάλογο των, κατά τη γνώμη μας, 10 χειροτέρων αυτοκρατόρων της Ρωμανίας, η ανάγνωση της ιστορία των οποίων γεννά ένα αυθόρμητο; «Γιατί Θεέ μου; Γιατί;»

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

ΒΙΝΤΕΟ – Από τον Πλάτωνα στο Matrix: Τι είναι αλήθεια; – Cognosco Radio

Ποια είναι η αλήθεια; Πως μπορούμε να την γνωρίσουμε; Χρησιμεύει σε τίποτε, ή εν τέλει ενδέχεται να μην υπάρχει και καθόλου;

Το ερώτημα αυτό, αν μπορούμε να έχουμε ασφαλή γνώση της πραγματικότητος και εάν μπορούμε από αυτήν να εξάγουμε νόημα και αξίες για την ζωή μας, απασχολεί φιλοσόφους, θεολόγους και στοχαστές εδώ και χιλιετίες.

Σε αυτήν την εκπομπή, ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Νίκος Παππάς συζητούν ελεύθερα αυτό το περίπλοκο και δύσκολο θέμα, ακολουθώντας την αναζήτηση της αλήθειας από την Πλατωνική αλληγορία του σπηλαίου ως το Ευαγγέλιο και τις ταινίες του Hollywood:

Ακούστε την εκπομπή εδώ:

Οι 10 χειρότεροι Βυζαντινοί αυτοκράτορες: Ιστορίες κακίας και βλακείας

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Μέχρι στιγμής αυτή η στήλη έχει προσπαθήσει να επικεντρωθεί στα ωραία, θετικά και θαυμαστά της Ανατολικής Ρωμαϊκής ιστορίας.  Αυτό ισχύει ειδικά για τους βασιλείς της Κωνσταντινουπόλεως – έχει γίνει λόγος για τιτάνιες μορφές όπως ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Αλέξιος Κομνηνός και ο Ιωάννης Δούκας Βατάτζης.  Η υπερχιλιετής ιστορία της Ρωμανίας όμως είναι κατάστικτη από σκοτεινές ή ανεπαρκείς προσωπικότητες, που με τα πολλά τους σφάλματα και εγκλήματα μίαναν τον αυτοκρατορικό θρόνο.

Το πως θα κριθεί ένας «κακός» αυτοκράτωρ δεν είναι εύκολο.  Έχουμε ολόκληρε περιόδους αναρχίας και αταξίας όπου για πολύ βραχέα χρονικά διαστήματα ασήμαντες προσωπικότητες εναλλάσσοντο στο θρόνο.  Υπήρξαν δε ολόκληρες δυναστείες που η διαδοχή πήγαινε από τον κακό στον χειρότερο.  Άλλοτε αυτοκράτορες μέτριοι ή και καλών προθέσεων κατέληγαν σε αποτυχίες και καταστροφές παρά την όποια προσπάθεια.

Εδώ, από την προσωπική μου γνώμη και τις συμβουλές φίλων, καταθέτουμε τον μαύρο κατάλογο των 10 χειροτέρων αυτοκρατόρων της Ρωμανίας, η ανάγνωση της ιστορία των οποίων γεννά ένα αυθόρμητο; «Γιατί Θεέ μου; Γιατί;»

ΒΙΝΤΕΟ – Βυζαντινή ιστορία και ελληνική συνείδηση: Ο Μάριος Νοβακόπουλος μιλά με τον Κωνσταντίνο Χολέβα

Τι μπορεί να μας διδάξει σήμερα η Άλωση της Πόλης και η θυσία του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου; Τι σχέση είχε η Βυζαντινή αυτοκρατορία με την ελληνική κληρονομιά και τι σημαίνει αυτό για τους Έλληνες του 21ου αιώνος;

Ο συντελεστής του Cognosco Team και διεθνολόγος Μάριος Νοβακόπουλος ανέλυσε όλα τα παραπάνω στην εκπομπή του Κωνσταντίνου Χολέβα στην Πειραϊκή Εκκλησία 91,2 FM.

Ακούστε την ενδιαφέρουσα εκπομπή:

Παίρνοντας το κόκκινο χάπι: Ψυχολογία της απόδρασης από το Matrix

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Οι περισσότεροι από εμάς έχουν δει, ή έστω έχουν υπ’ όψιν τους, την ταινία The Matrix (1999).  Η ταινία των αδελφών Γουατσόφσκι, με πρωταγωνιστές τους Κιάνου Ριβς και Λώρενς Φίσμπερν, έχει αφήσει εποχή για την σκηνοθεσία της, την αισθητική της αλλά πάνω από όλα για τη θεματολογία της και τα φιλοσοφικά και κοινωνικά ερωτήματα που εγείρει.  Το ταξίδι του Νίο από την ανιαρή ζωή της αγνοίας στην αποκάλυψη της πραγματικότητος για την ανθρωπότητα και την ένταξη του στην αντίσταση ενάντια στους δυνάστες της έχει αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.

Μία από τις πιο κλασσικές σκηνές της ταινίας είναι η επιλογή του Νίο ανάμεσα στο μπλε και το κόκκινο χάπι.  Ο αρχηγός της αντιστάσεως, ο Μορφέας, του δίνει τις εξής επιλογές:

«Αυτή είναι η τελευταία σου ευκαιρία.  Μετά από αυτό το σημείο δεν υπάρχει γυρισμός.  Παίρνεις το μπλε χάπι, η ιστορία τελειώνει.  Ξυπνάς στο κρεβάτι σου και πιστεύεις ό,τι θέλεις εσύ.  Παίρνεις το κόκκινο χάπι, παραμένεις στην Χώρα των Θαυμάτων, και θα σου δείξω πόσο βαθιά φθάνει η πραγματικότητα.  Θυμήσου, το μόνο που σου προσφέρω είναι η αλήθεια.  Τίποτε παραπάνω»

ΒΙΝΤΕΟ – Λογοκρισία στο διαδίκτυο: Ένα θέμα που διχάζει – Cognosco Radio

Τα τελευταία χρόνια, η πάλαι ποτέ ελεύθερη «Άγρια Δύση» του διαδικτύου έχει βρεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο μίας μικρής ομάδας εταιριών, όπως το Facebook, το Google και το Twitter. Αυτός ο έλεγχος έχει αρχίσει να εκφράζεται όχι μόνο με οικονομικούς όρους, αλλά και με πολιτικούς: το φάντασμα της λογοκρισίας πλανιέται πάνω από το ίντερνετ.

Σε αυτήν τη διαφορετική εκπομπή του Cognosco Radio για το Εναλλακτικό Ραδιόφωνο, ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Νίκος Παππάς πιάνουν το θέμα «ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο». Ποιες πολιτικές σκοπιμότητες εξυπηρετούνται; Έχουν δικαιώματα οι χρήστες των social media; Που μπορεί να φτάσει αυτή η κατάσταση και με τι συνέπειες για τον διάλογο και την δημοκρατία;

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

Κοινωνία και Κουλτούρα στην Βαβυλώνα: Μικρός οδηγός επιβίωσης

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

διεθνολόγος

Πολλοί άνθρωποι, ιδίως όσοι τείνουν στην φιλοπαραδοσιακή, «συντηρητική» πλευρά των πραγμάτων, αφιερώνονται στην μελέτη και ερμηνεία μεγάλων και περιπλόκων ζητημάτων, εθνικής ή και πανανθρώπινης εμβέλειας. Τέτοια θέματα είναι η ελληνική και παγκόσμια δημογραφία, το μεταναστευτικό, η ενέργεια, η εξέλιξη της τεχνολογίας, τα θέματα του μετανθρωπισμού και της τεχνητής νοημοσύνης, του μέλλοντος της εργασίας. Όμως δεν δίνεται, θεωρώ, η δέουσα προσοχή σε θέματα πιο άμεσα, πιο καθημερινά. Μιλάμε πολύ για τους Τούρκους, την παγκόσμια οικονομία, τον Τραμπ και την Κομισιόν, αλλά δεν δίνουμε επαρκή προσοχή στις τάσεις και τις συνήθειες που καταστρέφουν την ταυτότητα και την παράδοση μας, μέρα με τη μέρα, συχνά ένα «κλικ» τη φορά. Οι παραδόσεις και ο κατά αυτές βίος δεν είναι μόνο ιδέες και τύποι, είναι τρόπος.

Εδώ λοιπόν δεν θα προσπαθήσουμε να δώσουμε την συνταγή για μια ακτιβιστική δράση, ούτε ατζέντα διακυβέρνησης. Καλώς ή κακώς, πέρα από τις ψευδαισθήσεις της «κοινωνίας των ενεργών πολιτών» και της «αγοράς των ιδεών», λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν για να επηρεαστεί το status quo. Σημαντικό όμως είναι τουλάχιστον, όσοι είναι πιστοί στην εθνική και θρησκευτική ταυτότητα, να έχουν γνώση και αντίληψη πέραν των μεγάλων προκλήσεων του μέλλοντος, και των αοράτων πλην σοβαροτάτων ζητημάτων της απλής ζωής.