Στο "Άρδην" που κυκλοφορεί: Φώτης Κόντογλου, Το Ευαγγέλιο της Απλότητας

 

Μάριος Νοβακόπουλος

Πολλές υπήρξαν οι αρετές του Φώτη Κόντογλου, που τον κατατάσσουν στα ωραία, φωτεινά πρότυπα του νεοελληνικού πολιτισμού. Το ζωγραφικό του ταλέντο, με το οποίο σχεδόν μοναχός αντιπάλεψε την έκλειψη της ζωντανής βυζαντινής μας τέχνης. Η λογοτεχνική του δεινότητα, που τον κατέστησε πρωτοπόρο του μοντερνισμού στον ελληνικό μεσοπόλεμο, όσο και μεγάλο μάστορα στην παράδοση του παραμυθιού, της αγιολογίας, ως και της, περιφρονημένης λαϊκής χρονογραφίας. Ο αδαμάντινος χαρακτήρας, η υπομονή με την οποία αντιμετώπισε μύριες καταστροφές, τον αιματηρό ξεριζωμό από το αγαπημένο του Αϊβαλί, τις κακουχίες της Κατοχής, την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό από τους κατεστημένους κύκλους.  Τα γραπτά του, διηγήματα, άρθρα, βίοι αγίων και βιογραφίες πειρατών και κονκισταδόρων, διακρίνονται όλα από μία λεπτή ιδιότητα, η οποία είναι τόσο συνυφασμένη με την μορφή τους που μπορεί να μας διαφύγει. Τούτη η αρετή είναι η απλότητα.

Στο ΑΡΔΗΝ, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2024 (τ.128) που κυκλοφορεί.

Στη "Στρατ. Ιστορία" που κυκλοφορεί: Ο Στρατηγός στα Βυζαντινά στρατιωτικά εγχειρίδια - Η θέση του πολεμικού ηγέτη στο Βυζάντιο

 

Μάριος Νοβακόπουλος

Από τον Βελισάριο ως τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, η Βυζαντινή ιστορία είναι κατάστικτη από τους αγώνες μεγάλων στρατιωτικών ηγετών.  Όσο τους χώριζαν οι αιώνες, τόσο τους ένωνε ένας κοινός «πολεμικός πολιτισμός», ο οποίος αποτυπωνόταν στα βυζαντινά βιβλία της στρατιωτικής τέχνης.  Ανάμεσα σε οδηγίες για κάθε πτυχή του πολέμου, από την κατασκοπία μέχρι τις πολιορκίες, ξεχωρίζουν οι συμβουλές για τον ιδανικό στρατηγό.  Το ήθος και η ανατροφή του στρατιωτικού αρχηγού, η εκπαίδευσή του και η συμπεριφορά του προς τους άνδρες του ήταν πρώτη μέριμνα της βυζαντινής στρατηγικής, η οποία αναγνώριζε πως από αυτά εξαρτιόταν η ίδια η επιβίωση της αυτοκρατορίας.

Στην ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Φεβρουαρίου 2024 (τ. 318) που κυκλοφορεί.

Αναζητώντας το κλειδί της Ιστορίας (Βιβλιοπαρουσίαση)

Ιωάννης Δ. Σαρρής, Αναζητώντας το κλειδί της Ιστορίας: Μελετήματα για τη Φιλοσοφία και τη Μεταφυσική της Ιστορίας, εκδόσεις Ζήτρος, Αθήνα 2024, 273 σελ.

Μάριος Νοβακόπουλος 

Το ερώτημα «που πηγαίνουμε» εκφέρεται είτε σε ώρες μεγάλης ενεργητικότητας – καθώς αναζητούμε νέους χώρους να κατακτήσουμε – είτε κρίσης και αποπροσανατολισμού, όταν το φως του φανού αδυνατίζει και ο ταξιδιώτης διστάζει και φοβάται. Έτσι και το ζήτημα εάν η ιστορία, τούτο το άθροισμα ανθρώπινων πράξεων μικρών και μεγάλων, έχει κάποιο νόημα ή συνοχή, και εάν μπορεί να διακριθεί μία συγκεκριμένη κατεύθυνσή της, ερευνάται με την πρόδηλη ή αφανή επιρροή των αξιών και των περιστάσεων της εποχής. Η σημερινή συγκυρία του δυτικού κόσμου, ξεκινώντας από την διάψευση της μεταψυχροπολεμικής ευφορίας και την τρομοκρατία, μέχρι την τεχνολογική αλλαγή και την ανασφάλεια που έφερε η πανδημία και οι πρόσφατοι πόλεμοι, βρίθει ονειρικών ελπίδων και αποκαλυπτικού τρόμου. Είναι δηλαδή, ο καταλληλότερος ίσως καιρός για να ανθήσει η φιλοσοφία της ιστορίας.