Κυνοκέφαλοι στις νεοελληνικές παραδόσεις (ανθολογία)

Κυνοκέφαλα όντα σε διάφορες νεοελληνικές παραδόσεις, την λαογραφία, λογοτεχνία και τέχνη, με ιδιαίτερη αναφορά στις απεικονίσεις του μεγαλομάρτυρος Χριστοφόρου ως τέτοιου.

Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου του Μακεδόνος: Βίος, πόλεμοι και θάνατος αυτού (Βενετία 1858). Πηγή.

Ο Αλέξανδρος ευρίσκει τερατώδη ζώα
Απ' αυτού ημέρας δέκα, εδιέβη εις ένα τόπον, όπου ήτον οι Σκυλοκέφαλοι. τούτων το κορμί ήτον ανθρώπινον, το κεφάλι σκύλινον, και η φωνή τους ανθρώπινη, και επερπατούσαν ωσάν σκυλία. Εσκότωσεν ο Αλέξανδρος πολλούς και από εκείνους... (σελ. 113)

Ο Αλέξανδρος υπάγει εις τους Μιαρούς
Από εκεί εσηκώθη ο Αλέξανδρος και εμβήκεν εις ένα τόπον πετρώδη, εις τον οποίον εκατοικούσαν άνθρωποι μιαροί, δεκαεπτά φυλαί. Κάθε φυλή ωμιλούσε την γλώσσαν της και ωνομάζοντο αι Μιαραί γλώσσα. Αυτοί ήταν Βότθοι, Μαγγόθοιι, Ανάγες, Αγώκοι, Εξαύθεισοι, Ανθρωποφάγοι, Κυνοκέφαλοι, Φάρδειοι, Αλενέοι, Κυνοκέφανοι, Ασίνεοι... (σελ. 144-145)

Νικόλαος Γ. Πολίτης, Παραδόσεις, Γράμματα, Αθήνα 1994 [1904], σελ. 152

Βιζύη (§372)

Κομμάτι παρεκεί από τη χώρα που ψήνει ο ήλιος το ψωμί, είναι οι Σκυλοκέφαλοι. Απ’ εμπρός είναι άνθρωποι και από πίσω σκύλοι· απ’ εμπρός μιλούν και από πίσω γαβγίζουνε· απ’ εμπρός σε καλοπιάνουν και από πίσω σε τρώνε.

Oswald Spengler: Κριτική του ευρωκεντρισμού στην Δυτική ιστοριογραφία

Ένας υψηλός πολιτισμός έχει έναν προδιαγεγραμμένο κύκλο ζωής περίπου μιας χιλιετίας. Ο Spengler χωρίζει τον κύκλο ζωής ενός πολιτισμού σε τέσσερεις φάσεις ή εποχές, παράλληλες με τις τέσσερεις εποχές που σηματοδοτούν την αλλαγή του καιρού, ακολουθώντας μία πλήρη περιστροφή της Γης γύρω από τον ήλιο.

Arabian Magus – 28/07/2024 – Spenglerian Musings

Oswald Spengler’s Critique of Eurocentrism in Western Historiography

Η ιστορική ανάπτυξη ενός πολιτισμού ξεκινά με την αυθόρμητη, αγροτική περίοδο της άνοιξης, όπου κυριαρχεί το πνεύμα της υπαίθρου. Ακολουθεί η θερινή φάση, η οποία συμβολίζει την ωρίμανση της συνείδησης και την πρώτη εμφάνιση των αστικών κέντρων. Η φθινοπωρινή περίοδος φέρνει τη νίκη του χρήματος και το απόγειο της διανοητικής δημιουργικότητας. Η περίοδος αυτή ενσαρκώνει την άνθηση ενός πολιτισμού. Καταλήγει στην χειμερινή περίοδο, όπου επικρατεί μία υλιστική κοσμοθέαση και οι δημιουργικές δυνάμεις των πολιτισμών εξαντλούνται.

Ελληνική αισθητική και ψυχολογία του τόπου: Πέρα από το φωτεινό Αιγαίο

Δείγμα από μείζονα ανέκδοτη μελέτη, "Έθνος και φύση στο έργο του Περικλή Γιαννόπουλου".

Μάριος Νοβακόπουλος

Ο κόσμος του Περικλή Γιαννόπουλου, του Οδυσσέα Ελύτη, του Γιώργου Σεφέρη, είναι ο κόσμος του Αιγαίου, με κέντρο και απόγειό του την Αττική και τις Κυκλάδες. Η καίρια σημασία αυτού του χώρου στην ελληνική ιστορία είναι αυταπόδεικτη. 

Κ. Γεωργούλης και Π. Κανελλόπουλος για τον Oswald Spengler

 

Κωνσταντίνος Δ. Γεωργούλης, Φιλοσοφία της Ιστορίας, Παπαδήμας, Αθήνα 1993 (δεύτερη έκδοση - πρώτη το 1976).
Ομιλίες στην Εταιρεία των Φίλων του Λαού: Αἱ περὶ τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ προβλέψεις τοῦ Ὄσβαλντ Σπένγκλερ (27-4-1960).

Το ζήτημα της πρόβλεψης της πορείας του πολιτισμού συγκινεί και για αυτό τα βιβλία προκαλούν το ενδιαφέρον. Αυτό ακριβώς συνέβη με το βιβλίο "Η καταστροφή της Εσπερίας". Ενώ οι επικριτές του πολιτισμού συνήθως εξαγγέλλουν την καταστροφή σε ύφος προφητικό, ο Σπένγκλερ εκθέτει μεθοδικά την γενική μορφολογία των πολιτισμών και περιγράφει την εξέλιξή τους. [156]

Αγροτική γεωπολιτική του Βυζαντίου

 

Σημειώσεις - Πηγή: Σ. Γ. Πλουμίδης: Έδαφος και μνήμη στα Βαλκάνια: "ο γεωργικός εθνικισμός" στην Ελλάδα και στη Βουλγαρια (1927-1946), Πατάκης, Αθήνα 2011, σελ. 155-159.

Το 1919 ο Κάρολος Ντηλ απέδωσε την παρακμή του Βυζαντίου στην εγκατάλειψη της γεωργίας, την αστυφιλία, την δημογραφική απίσχνανση της υπαίθρου από τους αγρότες. Το Βυζάντιο μειονεκτούσε σε επίπεδο αγορτικού πληθυσμού έναντι άλλων λαών, όπως π.χ. των Σλάβων, οπότε έχασε τον έλεγχο της υπαίθρου, κάτι που συνέβαλε στην παρακμή του.

Charles Diehl, Byzance: grandeur et decadence, Παρίσι 1919 (1930), σελ. 100-103, 211-214.

Ευάλωτοι αστικοί πληθυσμοί: Το παράδειγμα των Ελλήνων της Μικράς Ασίας

Ένας λαός που είναι οικονομικώς ισχυρός και κυριαρχεί εις τας πόλεις, εις το εμπόριο δηλαδή και εις τα τέχνας, είναι όμως αδύνατος, ή δεν έχει καμμίαν βάσιν εις την ύπαιθρον, δεν έχει καμμίαν ασφάλειαν εκεί όπου ευρίσκεται.