Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ: Νικηφόρος Φωκάς: Η Θεοφανώ και το Άγιο Όρος (Β’ μέρος)



Ο αυτοκράτορας ήταν νεκρός, η αυγούστα καθηλωμένη στο κρεβάτι της λεχώνας, οι γιοί του μωρά ακόμα.  Ο θάνατος του Ρωμανού Β’ προκάλεσε σοβαρή κρίση διαδοχής στην Κωνσταντινούπολη, καθώς το κενό εξουσίας προσελκύει πάντα διεκδικητές.  Ισχυρός άνδρας στην Βασιλεύουσα ήταν ο αρχιευνούχος Ιωσήφ Βρίγγας: λόγω της αναπηρίας του δεν θα μπορούσε ποτέ να χρισθεί βασιλέας, όμως προσπάθησε να διατηρήσει την εξουσία του χειραγωγώντας την αυτοκρατορική διοίκηση.
Όσο συνέβαιναν αυτά ο στρατηγός Νικηφόρος Φωκάς επέστρεφε από τη Συρία…

ΠΩΣ Ο ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ ΑΝΗΛΘΕ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΣΕ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ


ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2018

ΗΧΗΤΙΚΟ: Πέρασε το Βυζάντιο Μεσαίωνα; Πέρασε η Ελλάδα Διαφωτισμό; – Cognosco Radio



Οι λέξεις Μεσαίωνας και Διαφωτισμός, εκτός από ιστορικές περιόδους και φαινόμενα, εκφράζουν πριν από όλα μια συγκεκριμένη θέαση της ιστορίας, αφ’ ενός δυτικοκεντρική, αφ’ ετέρου γραμμική, όπου η ανθρωπότητα αναδύεται μέσα από το «σκοτάδι» και βγαίνει στο «φως».
Οι διαφορετικές εμπειρίες του ελληνικού κόσμου, κυρίως μέσω του Βυζαντίου και της Οθωμανικής κατοχής μετά από αυτό, έχουν πολύ συχνά υποδειχθεί ως δείγμα καθυστέρησης και οπισθοδρόμησης προς την Δύση. Ο Ελληνισμός, σύμφωνα με αυτό το αφήγημα, παραμένει καθηλωμένος στον βυζαντινό «σκοταδιστικό Μεσαίωνα», χωρίς να «περάσει Διαφωτισμό».
Σε αυτήν την εκπομπή για το Εναλλακτικό Ραδιόφωνο, ο Μιχάλης Ρέττος και ο Μάριος Νοβακόπουλος θα προσπαθήσουν να ξεδιαλύνουν μερικούς μύθους και να ρίξουν φως στα γεγονότα.

Τι ήταν λοιπόν Μεσαίωνας και Διαφωτισμός; Και τι σχέση έχει με εμάς;

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2018

Νικηφόρος Φωκάς, Μέρος Β': Η Θεοφανώ και το Άγιον Όρος



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*




Ο αυτοκράτορας ήταν νεκρός, η αυγούστα καθηλωμένη στο κρεβάτι της λεχώνας, οι γιοί του μωρά ακόμα.  Ο θάνατος του Ρωμανού Β' προκάλεσε σοβαρή κρίση διαδοχής στην Κωνσταντινούπολη, καθώς το κενό εξουσίας προσελκύει πάντα διεκδικητές.  Ισχυρός άνδρας στην Βασιλεύουσα ήταν ο αρχιευνούχος Ιωσήφ Βρίγγας: λόγω της αναπηρίας του δεν θα μπορούσε ποτέ να χρισθεί βασιλέας, όμως προσπάθησε να διατηρήσει την εξουσία του χειραγωγώντας την αυτοκρατορική διοίκηση.

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2018

Βαράγγειος Φρουρά: Βίκινγκ πολεμιστές στην υπηρεσία του αυτοκράτορα


Ένα σύντομο σημείωμα

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Γενίτσαροι, Άγγλοι βασιλικοί φρουροί, Πραιτωριανοί της Ρώμης και πράκτορες της Μυστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ. Όλες οι μεγάλες δυνάμεις αφιερώνουν μεγάλη προσοχή στην ασφάλεια των ηγετών τους.  Οι σωματοφύλακες επιλέγονται ύστερα από σκληρή εκπαίδευση και έλεγχο της αφοσίωσης τους: από εκείνους εξαρτάται το μέλλον της χώρας.

Στο Βυζάντιο υπήρχαν διάφορα επίλεκτα σώματα ιππικού και πεζικού όπως η Εταιρεία και οι Αθάνατοι, που συνόδευαν τον αυτοκράτορα στη μάχη ή φύλασσαν τα ανάκτορα και το θησαυροφυλάκιο.  Η κατάσταση άλλαξε όταν η αυτοκρατορία ήρθε σε επαφή με τους πιο επίφοβους πολεμιστές του Μεσαίωνα.

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ: Νικηφόρος Φωκάς – Ένας θρύλος γεννιέται (Α’ μέρος)



Ύστερα από τα πλήγματα των πρώτων δεκαετιών της μουσουλμανικής επέκτασης, η Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία θα ανασύντασσε τις δυνάμεις της για να πολεμήσει τον εισβολέα. Οι ελληνικές θάλασσες και τα κακοτράχαλα βουνά της Καππαδοκίας θα γίνουν θέατρο επικών μαχών, καθώς οι Ίσαυροι, οι Αμοριανοί και οι Μακεδόνες αυτοκράτορες ύψωναν το ανάστημα απέναντι στο μεγάλο Χαλιφάτο. Με το υγρό πυρ του στόλου και με του ακρίτα το ξίφος, η αραβική πλημμυρίδα ανακόπηκε. Από το δεύτερο μισό του 9ου αιώνα και ύστερα ήρθε η μεγάλη ώρα της αυτοκρατορικής αντεπίθεσης. Με νέες δυνάμεις και το πνεύμα της εκδίκησης να την οδηγεί, η Κωνσταντινούπολη άνοιγε έναν ματωμένο δρόμο προς την ανατολή.

Στις τιτανομαχίες της Ανατολικής αυτοκρατορίας με τον Οίκο του Ισλάμ αναδείχθηκαν μεγάλοι ήρωες και ηγέτες: οι Ίσαυροι Λέων και Κωνσταντίνος, ο Θεόφιλος, ο Γεώργιος Μανιάκης, οι Κομνηνοί.

Σήμερα θα μιλήσουμε για ίσως τον πιο θρυλικό από αυτούς. Τον μοναχό πολεμιστή και τον πολεμιστή βασιλέα Νικηφόρο Φωκά, τον Ωχρό Θάνατο των Σαρακηνών.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

ΗΧΗΤΙΚΟ – Cognosco Radio: Η Α’ Σταυροφορία και το Βυζάντιο


Το μήνυμα του Ουρβανού σκόρπισε ρίγη ενθουσιασμού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η προοπτική μίας εκστρατείας για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων που θα συνοδευόταν από άφεση αμαρτιών συγκίνησε τόσο απλούς ανθρώπους όσο και ισχυρούς φεουδάρχες, ενώ για τους πιο πεζούς η Σταυροφορία έδινε την ευκαιρία ενός μακρινού, ηρωικού ταξιδιού και ελπίδα απόκτησης πλούτου και δόξης. 

Στην πρώτη εκπομπή ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Μιχάλης Ρέττος μίλησαν για τις ρίζες και τα αίτια του Σταυροφορικού φαινομένου. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται τα γεγονότα της Α' Σταυροφορίας, οι σχέσεις της με το Βυζάντιο και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της.

Νικηφόρος Φωκάς, Μέρος Α': Ένας θρύλος γεννιέται



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Βρισκόμαστε στα μέσα του 10ου αιώνα.


Πάνε αιώνες πια που η Ελληνιστική Ανατολή, η καρδιά των αυτοκρατοριών του Αλεξάνδρου και του Ιουστινιανού, έχει χαθεί κάτω από το πέλμα των Αγαρηνών. Αιώνες που οι άνθρωποι της άμμου ξεχύθηκαν από τις αραβικές ερήμους και όρμησαν προς τη θάλασσα, συντρίβοντας τους Ελληνορωμαίους και πνίγοντας τον χριστιανικό πολιτισμό στην γη που γεννήθηκε.  Η χριστιανική Ανατολή, η Μικρά Ασία, η Κύπρος και το Αιγαίο βρίσκονταν στο έλεος επιδρομέων και πειρατών, που άπληστα ξεμάκραιναν από τις βάσεις τους και έστρεφαν τα μάτια τους προς την Ευρώπη.

Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ – Αλέξιος Α’ Κομνηνός: Ο Απολογισμός ενός αυτοκράτορα (Β’ Μέρος)



Η ιστορία θυμάται τον Αλέξιο Κομνηνό σαν ένα σωτήρα της τελευταίας στιγμής (όπως τον Λέοντα τον Ίσαυρο, τον Ηράκλειο και το Θεόδωρο Λάσκαρη), έναν ικανό στρατιωτικό και ακόμη ικανότερη πολιτικό και διπλωμάτη. Στην εσωτερική πολιτική κατόρθωσε να ανορθώσει το κύρος του βυζαντινού νομίσματος και να σταθεροποιήσει την οικονομία.  Η απόδοση προνομίων όμως στη Βενετία οδήγησε στην καταστροφή των Βυζαντινών εμπόρων. Κυριότερο σφάλμα του ήταν η συνέχιση της πολιτικής εγκατάλειψης των μικροκαλλιεργητών στο έλεος των δυνατών, δηλαδή των μεγάλων γαιοκτημόνων. 

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ:

Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2018

ΗΧΗΤΙΚΟ – Cognosco Radio: Τι ήταν οι Σταυροφορίες; Μέρος Α'



Σταυροφορίες. Στην παγκόσμια ιστορία λίγα ονόματα προκαλούν τόσο φορτισμένες αντιδράσεις. Μολονότι έχουν περάσει τόσοι αιώνες από την περάτωση τους, οι ιστοριογραφικές και πολιτικές διαμάχες γύρω τους μαίνονται σα να έγιναν χθες.

Οι ιεροί πόλεμοι της μεσαιωνικής Παποσύνης εναντίον των θρησκευτικών εχθρών της, και ειδικά για την απελευθέρωση της Αγίας Πόλης της Ιερουσαλήμ από τους μουσουλμάνους, σημάδεψαν την ιστορία τριών κόσμων, του δυτικού, του ορθοδόξου και του ισλαμικού. Ήταν μία ρομαντική προσπάθεια, γεμάτη από αγνό ζήλο για τη σωτηρία της ψυχής και την απελευθέρωση των υποδούλων αδελφών και ιερών της πίστης; Ήταν μία αρπακτική επιχείρηση λεηλασίας και αποικιοποίησης, ωθημένη από οικονομικές πιέσεις στην Ευρώπη και την αυξανόμενη φιλοδοξία του πάπα; Ή μήπως συνιστούν απόδειξη του σκότους και της φανατικής θρησκοληψίας του μεσαιωνικού ανθρώπου; Οι απαντήσεις στα ρωτήματα αυτά δεν μπορούν να είναι ούτε μονολεκτικές ούτε επιπόλαιες.

Στην παρακάτω πρώτη εκπομπή, ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Μιχάλης Ρέττος εξετάζουν πως ξεκίνησε το Σταυροφορικό φαινόμενο και, ακόμη περισσότερο, ποια ήταν η σχέση του με την ορθόδοξη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Θα δούμε την πολιτική εξέλιξη τη δυτικής εκκλησίας και την ισλαμική απειλή, την κατάρρευση του Βυζαντίου μετά την μάχη του Μαντζικέρτ και την κήρυξη του Ιερού Πολέμου το 1095.

Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ – Αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός: Ο άνθρωπος της τελευταίας στιγμής (Α’ Μέρος)



Κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορίας του το Βυζάντιο βρέθηκε αρκετές φορές στο σημείο κρίσεων τόσο σοβαρών, που απείλησαν την ίδια του την ύπαρξη. Μέσα από το χάος αυτών των εποχών, την αυτοκρατορία διέσωζε μία ισχυρή ηρωική προσωπικότητα. Όταν λοιπόν ο βυζαντινός κόσμος κατέρρεε μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ, θα ανέτειλε το άστρο ενός νεαρού Πόντιου στρατηγού. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον Αλέξιο Κομνηνό.

Ο Αλέξιος γεννήθηκε το 1056 και ήταν ο δευτερότοκος γιος του οίκου των Κομνηνών, μιας αριστοκρατικής οικογένειας στρατιωτικών και γαιοκτημόνων από την Παφλαγονία. Μεγάλωσε σε μία από τις πιο καταστροφικές και επικίνδυνες περιόδους της Βυζαντινής ιστορίας.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2018

ΗΧΗΤΙΚΟ – Cognosco Radio: Η ιστορία της Σμύρνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα


Την πρώτη του εκπομπή πραγματοποίησε το Cognosco Team στο Εναλλακτικό Ραδιόφωνο την Κυριακή 21/10 στις 5 μ.μ.

Στην εκπομπή ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Νίκος Παππάς μίλησαν για την ιστορία της Σμύρνης από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.

Το όνομα της Σμύρνης φέρνει πολύ θλιβερές σκέψεις στο μυαλό: καταστροφή, αίμα, πόνο, ξεριζωμό. Το 1922 μπήκε τέλος στην μακραίωνη παρουσία του ελληνισμού τόσο στη Σμύρνη, όσο και στη Μικρά Ασία γενικότερα.

Όμως, ενώ οι Έλληνες γνωρίζουμε πολλά για την καταστροφή γνωρίζουμε πολύ λίγα για την αρχαία και μεσαιωνική ιστορία της πόλεως.

Ακούστε παρακάτω την εκπομπή και πάρτε μια γεύση από τη μεγάλη ιστορία της πόλης-συμβόλου του ελληνισμού:




Μία ισλαμική κριτική κατά των Σταυροφοριών


Πως βλέπει τη Δύση και το Χριστιανισμό ένας σύμβουλος του Ερντογάν (Γ' Μέρος)

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*


Στα πρώτα δύο μέρη αυτού του αφιερώματος ακολουθήσαμε τον σύμβουλο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ibrahim Kalin, να εκθέτει την δια μέσω του χρόνου αλληλεπίδραση του Ισλαμικού κόσμου με τη Δύση, ξεκινώντας από τις απαρχές τους και προχωρώντας προς τον λατινικό και βυζαντινό Μεσαίωνα.

Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2018

Αλέξιος Κομνηνός: Ένα μικρό αφιέρωμα σε έναν μεγάλο αυτοκράτορα


Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Για άλλη μία φορά οι καμπάνες της Αγια-Σοφιάς σημαίνουν το συναγερμό. Για άλλη μία φορά μαύρα, βαριά σύννεφα καταιγίδας περικυκλώνουν τη Βασιλεύουσα. Οι Βυζαντινοί πολίτες, οι άνθρωποι που με έπαρση ονομάζουν τους εαυτούς τους το "Νέο Περιούσιο Λαό", συρρέουν στις εκκλησίες πανικόβλητοι για να προσευχηθούν, όσο ο στρατός στέκει νευρικά στις επάλξεις. Βρισκόμαστε στα τέλη του 11ου αιώνα και η Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κινδυνεύει να αφανιστεί.

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2018

Σε επείγουσα αναζήτηση Δρακοντοκτόνων


Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*


Το τέρας, το θηρίο, ο επικίνδυνος ζωώδης εχθρός του ανθρώπου και του πολιτισμού του βρίσκεται στο επίκεντρο των περισσοτέρων-αν όχι όλων-θρησκειών, μυθολογικών και λαϊκών παραδόσεων.  Είναι αρχέτυπο βγαλμένο από την πραγματικότητα, ενσαρκώνοντας τα επικίνδυνα αρπακτικά που καιροφυλακτούσαν στην περιφέρεια των ανθρωπίνων οικισμών.

Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018

Κλιματική Αλλαγή και Αρκτική ναυσιπλοΐα



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Η αναζήτηση συντόμων και ασφαλών ναυτικών οδών υπήρξε πρωταρχικός στόχος των απανταχού θαλασσοπόρων καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας.  Σύντομο ταξίδι σημαίνει λιγότερος χρόνος, λιγότερα έξοδα, περισσότερα δρομολόγια.  Χάριν της εύκολης ναυσιπλοΐας έχουν γίνει πολλοί και αιματηροί πόλεμοι, άπειρα ριψοκίνδυνα θαλασσινά ταξίδια και έχουν αναληφθεί κυκλώπεια έργα, όπως η διάνοιξη της διώρυγας του Παναμά ή του Σουέζ.

Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2018

Πώς βλέπει το Βυζάντιο ένας σύμβουλος του Ερντογάν (Β’ μέρος)



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*



Στο πρώτο μέρος αυτής της βιβλιοκριτικής μιλήσαμε για την εισαγωγή στο ζήτημα «Ισλάμ και Δύση» που κάνει ο σύμβουλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραχίμ Καλίν στο ομώνυμο βιβλίο του.  Ο συγγραφέας μιλά για τους δύο κόσμους ως το «άλλο» και το «αντίθετο» ο ένας του άλλου, ασκεί κριτική σε αυτό που βλέπει ως δυτική υπεροψία και οριενταλισμό απέναντι στο μουσουλμανικό πολιτισμό και προσφέρει τη δική του (εμφανώς ισλαμική) ερμηνεία της ανάπτυξης του χριστιανισμού.  Ακολούθως προχωρεί στην πρώιμη εποχή της γέννησης του Ισλάμ, συνεχίζοντας την αφήγηση προς τον λεγόμενο Μεσαίωνα.  Επιφυλάσσει όμως ξεχωριστή ερμηνεία για τα δύο μισά της χριστιανοσύνη: Το κεφάλαιο της Λατινικής Εσπερίας ακολουθεί εκείνο της εξαιρετικά γνώριμης για τους Τούρκους Ρωμιοσύνης.

Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ-Κωνσταντίνος Ε’ ο Κοπρώνυμος, ο μεγάλος πολεμιστής αυτοκράτορας



Ο Κωνσταντίνος Ε’, υιός του ιδρυτή της Συριακής (ή Ισαυρικής) δυναστείας Λέοντος Γ’, ήλθε στον κόσμο το 718, το δεύτερο έτος της βασιλείας του πατέρα του και χρονιά απόκρουσης της τελευταίας μουσουλμανικής πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης. Αν πιστεύσουμε τις (καθόλου αντικειμενικές) εικονολατρικές πηγές, αφόδευσε στην κολυμβήθρα όταν βαπτιζόταν και πήρε το σατιρικό προσωνύμιο «κοπρώνυμος» ή «καβαλίνος».

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ: Λέων ο Ίσαυρος, ο αυτοκράτορας που έσωσε το Βυζάντιο από το Ισλάμ



Ο Λέων γεννήθηκε στη Γερμανίκεια της Συρίας το 685, λαμβάνοντας το όνομα Κόνων. Λίγο μετά τη γέννηση του, η οικογένειά του μετοίκησε στη Θράκη. Εκεί, μεγαλώνοντας, μπήκε στην υπηρεσία του Ιουστινιανού του Β’ και ανελίχθηκε στη στρατιωτική  ιεραρχία.

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2018

Ο Ισλαμικός πολιτισμός για έναν Γάλλο ιστορικό του 1960



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Σημειώσεις από το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Fernand Braudel (1902-1985) "Η Γραμματική των Πολιτιμών", του 1963. Το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά το 2001 από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης


Ο κόσμος και πολιτισμός του Ισλάμ

Όσα διδάσκει η Ιστορία

Το Ισλάμ είναι ένας «επικαθήμενος» πολιτισμός (παράγωγος, δευτερογενής):  όπως ο χριστιανισμός κληρονόμησε τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, της οποίας αποτελεί προέκταση, έτσι και το Ισλάμ, στα πρώτα του βήματα, θα προσοικειωθεί την Εγγύς Ανατολή, ένα από τα αρχαιότερα σταυροδρόμια πολιτισμών, ανθρώπων και λαών.

Τι σημαίνει πολιτισμός; Σημειώσεις από το έργο του Fernand Braudel



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Σημειώσεις από το βιβλίο του Γάλλου ιστορικού Fernand Braudel (1902-1985) "Η Γραμματική των Πολιτιμών", του 1963. Το βιβλίο εκδόθηκε στα ελληνικά το 2001 από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Η πρωταρχική έννοια του πολιτισμού

Η λέξη και η έννοια του πολιτισμού (civilisation) είναι πρόσφατη, προέρχεται από τη Γαλλία του 18ου αιώνος.  Αρχικώς νοείται ως το αντίθετο της βαρβαρότητος, τα εξευγενισμένα ήθη, οι καλοί τρόποι και η αγωγή, διάκριση πολιτισμένων και αγρίων.

Από τα γαλλικά διαδίδεται στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.  Η ελληνική λέξη «πολιτισμός» είναι αρχαία και σήμαινε τα πολιτικά πράγματα, η χρήση της δε ήταν σπάνια.  Με τη σύγχρονη έννοια αποτελεί σύλληψη του Αδαμαντίου Κοραή το 1804 ως μετάφραση της γαλλικής civilisation.

Πέμπτη 14 Ιουνίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ-Πέρασε η Ελλάδα Διαφωτισμό; Είναι η Κωνσταντινούπολη η κοιτίδα μας;

 
Η συζήτηση για τη σχέση της Ελλάδας με το σημαντικό δυτικοευρωπαϊκό κίνημα του Διαφτισμού δυστυχώς γίνεται συνήθως μέσα από συνθήματα, γενικεύσεις και αφορισμούς.  Έχει νόημα λέμε σήμερα πως «δεν περάσαμε διαφωτισμό άρα είμαστε καθυστερημένοι», ή η δυτικοκεντρική οπτική εμποδίζει την καλή ιστορική ανάλυση;

Ακόμη, ποιά έιναι η κοιτίδα των Ελλήνων;  Η Επανάσταση του 1821 πέτυχε να ελευθερώσει την καρδιά του έθνους, ή εκείνη βρίσκεται πέρα από τα συμβολικά όρια της αρχαίας Αθήνας και της Σπάρτης;  Έχει δίκιο η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ να ισχυρίζεται πως μόνο οι Έλληνες από όλους τους Βαλκάνιους δεν μπόρεσαν να ανακαταλάβουν το λίκνο του έθνους τους;

Από τη συμμετοχή του Μάριου Νοβακόπουλου στην επετειακή εκπομπή του Ballradio με τον Νίκο Γιάννου για την 25η Μαρτίου (όλη η εκπομπή εδώ).

Πως βλέπει τη Δύση και το Χριστιανισμό ένας σύμβουλος του Ερντογάν (Α' μέρος)




Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*



Η αντιπαράθεση μεταξύ διαφορετικών θρησκειών και κοσμοθεωριών, η διαπάλη των πολιτισμών που προκύπτουν από αυτές και ο τρόπος που εμπλέκονται με την γεωπολιτική και το μεγάλο παιχνίδι της παγκόσμιας εξουσίας είναι θέματα μεγάλα, περίπλοκα και πολυεπίπεδα, όμως η προσέγγιση τους χρειάζεται τόσο για την κατανόηση της ιστορίας όσο και την ερμηνεία της σημερινής πολιτικής.  Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979 και ειδικότερα μετά τα τραγικά γεγονότα της Ενδεκάτης Σεπτεμβρίου και του συνακολούθου Πολέμου επί της Τρομοκρατίας, μιλούμε για τον ισλαμικό κόσμο, τον ισλαμικό πολιτισμό, την τρομοκρατία, το πολιτικό Ισλάμ, το μετριοπαθές Ισλάμ και ούτω καθ' εξής. 

Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018

Δωρεάν E-Book: Βυζάντιο και Γερμανοί-Η γεωπολιτική της Μεσαιωνικής αυτοκρατορίας





Ο Φράγκος και ύστερα ο Γερμανός ηγεμόνας, βασιζόμενοι στις εντυπωσιακές κατακτήσεις τους (οι οποίες ενοποίησαν μεγάλο μέρος της ως τότε διασπασμένης κεντρικής και δυτικής Ευρώπης) και τη νομιμοποίηση που τους έδινε το χρίσμα του επισκόπου Ρώμης, κήρυξαν αυτοκρατορίες με αξιώσεις ιδιαίτερης θέσεως στη θεία πρόνοια και οικουμενικής εξουσίας στα κοσμικά πράγματα.  Οι πάλαι ποτέ βάρβαροι προσπαθούσαν να αναζωπυρώσουν το μεγαλείο της αρχαίας Ρώμης, την οποία ναι μεν κατέλυσαν βιαίως, μετείχαν όμως ποικιλοτρόπως στην πολιτική και θρησκευτική της παράδοση.  Η αίγλη της ρωμαϊκότητος και το διοικητικό κενό που άφησε η πτώση του 5ου αιώνος στην Εσπερία οδήγησε τον Κάρολο (800) και τον Όθωνα το Μέγα (962) να διεκδικήσουν τον τίτλο του Αυγούστου Καίσαρος.  Εάν η Ρώμη ήταν η αιώνια και μέγιστη αυτοκρατορία που έμελε να υποτάξει στο εκπολιτιστικό όραμα της την υφήλιο, η χριστιανική Ρώμη ήταν ακόμη υψηλότερη και απολυτότερη στη φύση ως θεοκυβέρνητο κράτος.

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ - Λέων ο Μαθηματικός, Βυζαντινός επιστήμονας και εφευρέτης


Μιλώντας για το Βυζάντιο είναι η αλήθεια ότι τα πρώτα πράγματα που μας έρχονται στο μυαλό δεν είναι οι επιστήμες και οι εφευρέσεις. Ακόμη και όσοι εκτιμούν και θαυμάζουν την ιστορία της Ανατολικής Ρώμης θα μιλήσουν για μεγάλους αγίους και φιλοσόφους, ισχυρούς αυτοκράτορες, την αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική, τη δύναμη του βασιλικού στρατού. Κι όμως η αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, το κράτος με το υψηλότερο μορφωτικόεπίπεδο για την εποχή του, ήταν αναμενόμενο να βγάλει μεγάλα μυαλά που λάμπρυναν τον πολιτισμό της με τις γνώσεις και τις κατασκευές τους.

Δευτέρα 28 Μαΐου 2018

Θρήνος Αναστάσιμος για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο




Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Λίγα λειτουργήματα είναι βαρύτερα από εκείνο του ηγέτη. Λίγα έχουν τόση ευθύνη να πέφτει στους ώμους του λειτουργού, λίγα απαιτούν τόσες θυσίες και αρετές.  Η εξουσία είναι πολύ συχνά ύπουλο και διεφθαρμένο πράγμα, ευνοούνται οι αδίστακτοι για να φτάσουν εκεί ψηλά και ακόμη και οι αγνότεροι φθάνοντας στους θώκους κολάζονται.  Όμως αυτή η δυσκολία κάνει το άθλημα της χρηστής βασιλείας πιο πολύτιμο και την δόξα που περιμένει το νικητή στον τερματισμό μεγαλύτερη.

Η άνοδος του Αλεξίου Α' Κομνηνού: μια σύντομη ιστορία



Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*


Μετά το θάνατο του Βασιλείου Β’ Βουλγαροκτόνου το 1025, στο βυζαντινό θρόνο ανέρχεται μία σειρά από ακαταλλήλους κυβερνήτες, χωρίς ενδιαφέρον για τη χρηστή διοίκηση της αυτοκρατορίας.  Επαναπαυόμενοι στην οικονομική ευμάρεια, τη στρατιωτική ισχύ και τη δόξα που κληροδότησαν, οι τελευταίοι αυτοκράτορες και αυτοκράτειρες της Μακεδονικής δυναστείας (όπως και του επομένου οίκου των Δουκών) θα εξαντλήσουν το βασιλικό θησαυροφυλάκιο, θα επιτρέψουν την αποδιοργάνωση του στρατού και την αποξένωση του λαού των επαρχιών.  Όταν από τη δεκαετία του 1050 θα αρχίσουν οι σοβαρές εξωτερικές απειλές, η πρόσοψη της αίγλης θα καταρρεύσει.

Πέμπτη 17 Μαΐου 2018

Η ιταλική και ουγγρική πολιτική του Μανουήλ Κομνηνού


 

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Ο Μανουήλ Α' Κομνηνός υπήρξε ο ισχυρότερος, πλέον οραματιστής αλλά και τραγικός αυτοκράτορας της δυναστείας των Κομνηνών, τρίτος στη διαδοχή μετά τον παππού του Αλέξιο Α' και τον πατέρα του Ιωάννη Β'.  Ανελθών στο θρόνο το 1143, αντιμετώπισε σχεδόν αμέσως περιπλοκές στα σταυροφορικά κράτη της Συρίας, την επεισοδιακή διέλευση της Β' Σταυροφορίας από τα βυζαντινά εδάφη και την τελική αποτυχία της, και μια επώδυνη νορμανδική επιδρομή στη νότιο Ελλάδα

Δευτέρα 14 Μαΐου 2018

Τι είναι το Ισλάμ; Μερικές εισαγωγικές σημειώσεις



Πρόχειρες, εισαγωγικές σημειώσεις για την κατανόηση της θρησκείας του Ισλάμ


Το Ισλάμ ως Δίκαιο
(διαλέξεις Κυριάκου Θ. Νικολάου-Πατραγά, καθηγητή Ισλαμικού Δικαίου)


o   Το Ισλάμ είναι πριν και πάνω από όλα δίκαιο.  Είναι και κράτος και θρησκεία.  Ενδιαφέρεται περισσότερο για την εξωτερική εμφάνιση υπακοής στον ιερό νόμο και όχι για την εσωτερική διάθεση, κάτι που θα το κρίνει ο Θεός.  Αν ο αμαρτήσας πιστός αποφύγει την εγκόσμια ποινή τότε δεν θα υπάρξει άφεση στην τελική κρίση.  Δεν υπάρχει μετάνοια και εξομολόγηση.
o   Τέσσερις πηγές δικαίου στο Ισλάμ.
o   Ιερό Κοράνιο (κυριολεκτικός λόγος του Θεού, δύο περίοδοι, Μέκκα και Μεδίνα).
o   Ιερά Παράδοση (Σούνα) που αποτελείται από τεκμηριωμένες Διηγήσεις για τη ζωή του προφήτη (Χαντίθ).  Η παράδοση χωρίζεται σε υποχρεωτική, επιθυμητή και αδιάφορη.  Υποχρεωτική:  υπακοή οδηγεί σε θεία αμοιβή και παρακοή οδηγεί σε εγκόσμια και θεία τιμωρία, π.χ. πως προσευχόταν ο Μωάμεθ.  Επιθυμητή:  υπακοή οδηγεί σε θεία αμοιβή αλλά παρακοή δεν οδηγεί σε κάποια τιμωρία, π.χ. νηστεία Δευτέρας και Πέμπτης.  Αδιάφορη:  επεισόδια της ζωής του προφήτη χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, π.χ. πως κοιμόταν ο Μωάμεθ, τι φορούσε, η επιταγή για μούσι αλλά όχι μουστάκι.  Οι ισλαμιστές δεν δέχονται αυτήν την τριμερή διάκριση, για εκείνους όλα είναι υποχρεωτικά.

Δωρεάν E-Book: Διεθνείς Σχέσεις του Βυζαντίου την εποχή των Σταυροφοριών



ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1054-1180 Μάριος Νοβακόπουλος
Πτυχιακή εργασία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Μάιος 2017)
Εκτύπωση από το ΙΝΣΠΟΛ (Ιούλιος 2017)




Η ανά χείρας μελέτη αναλύει συγκριτικά και παράλληλα τα δύο πολιτικά και πολιτισμικά μισά της μεσαιωνικής Ευρωπαϊκής Χριστιανοσύνης, το σύστημα της Ανατολικής Ρωμαϊκής (Βυζαντινής) αυτοκρατορίας και το αντίστοιχο το λατινικού-φραγκογερμανικού κόσμου, με επίκεντρο την Παποσύνη και την Αγία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Την παρουσίαση της εσωτερικής δομής και ιδεολογίας τους ακολουθεί η εξιστόρηση των διμερών επαφών την περίοδο των πρώτων Σταυροφοριών, συγκεκριμένα από το Σχίσμα (1054) μέχρι το θάνατο του Μανουήλ Κομνηνού (1180). Τέλος γίνονται στρατηγικές παρατηρήσεις επί της περιόδου, αποπειράται η ερμηνεία των συστημάτων και γεγονότων βάσει της θεωρίας των διεθνών σχέσεων, μεταξύ άλλων και της ιδέας περί συγκρούσεως των πολιτισμών.

Πέμπτη 10 Μαΐου 2018

Ιπποτική Υπηρεσία στο Θεό και την Πατρίδα, του Ιβάν Ίλυν


Σημείωμα του μεταφραστή: Ο Ιβάν Ίλυν (1883-1954) ήταν Λευκός (τσαρικός) Ρώσος φιλόσοφος, που εξορίστηκε από τους Μπολσεβίκους μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Γερμανία.  Στο κείμενο που ακολουθεί ο Ίλυν, ύστερα από την τραυματική εμπειρία της Επανάστασης και του Εμφυλίου Πολέμου, επισημαίνει την ανάγκη που είχε το Ρωσικό έθνος για μία φυσική και πνευματική αριστοκρατία, την οποία θα διέκρινε το αγωνιστικό πνεύμα, η αυτοθυσία και η πίστη.  Αυτό το δοκίμιο που έχει κλείσει σχεδόν ένα αιώνα αποτελεί διαχρονικό μήνυμα εγρήγορσης και μεταστροφής, με ιδιαίτερα σημασία στους δύσκολους καιρούς μας.

Το Ιπποτικό Πνεύμα

Του Ιβάν Ίλυν
(απόδοση Μάριος Νοβακόπουλος/πηγή)

Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός , και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου (Ψαλμοί 51:10/50:12)

Μέσα από όλην την μεγάλη συζήτηση των ημερών μας, εν μέσω καταστροφής, τραγωδίας και απωλείας, σε διαφωνίες και πειρασμούς, πρέπει να θυμόμαστε ένα πράγμα και βάσει αυτού να ζούμε: τη συντήρηση και διάδοση ενός πνεύματος ιπποτικής υπηρεσίας.  Πρωτίστως μέσα στους ίδιους μας τους εαυτούς, και ύστερα στα παιδιά μας, τους φίλους μας και τους ομοϊδεάτες.  Πρέπει να προστατεύσουμε αυτό το πνεύμα ως κάτι ιερό.  Πρέπει να το ενισχύσουμε σε εκείνους που μας εμπιστεύονται, εκείνους που μας εκμυστηρεύονται και εκείνους που ζητούν την κατεύθυνση μας.  Αυτό είναι που πρέπει να προωθήσουμε στους ηγέτες και τους ποιμένες μας, επιμένοντας, ακόμη και απαιτώντας το.  Γιατί αυτό το πνεύμα είναι όπως ο αέρας και το οξυγόνο της Ρωσικής εθνικής σωτηρίας, και εάν κάποτε στέρευε, τότε αμέσως θα εγκαθίστατο μία ατμόσφαιρα σήψης και αποσύνθεσης, εμφανής ή κρύφιος μπολσεβικισμός.

Δευτέρα 7 Μαΐου 2018

Νόημα σε έναν κόσμο χωρίς


Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Εδώ δεν θα κάνουμε κάποια εμβριθή ανάλυση ηθικής ή αισθητικής φιλοσοφίας. Ξεπερνάει τόσο τις σκοπιμότητες όσο και τις γνώσεις του γράφοντος. Παίζοντας όμως με κάποιες ιδέες και αναζητώντας διεξόδους από το ψυχοπνευματικό τέλμα μέσα στο οποίο σερνόμαστε σαν κοινωνία, θα προσπαθήσουμε να βγάλουμε κάποιους πρακτικούς οδοδείκτες. Απλές και βασικές αρχές, λίγο σκόρπιες, ίσως αυθαίρετες, για να κατευθύνουμε τη ζωή μας σε σχέση με τον εαυτό μας αλλά και μέσα στον κόσμο.

Η ανθρώπινη κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη και με τις ιδιοσυγκρασίες και τις δυσερμήνευτες πτυχές της έχει βασανίσει από χρόνων αμνημονεύτων φιλοσόφους, ψυχολόγους, ποιητές και θεολόγους. Αναζητούμε την τάξη, την πρόοδο και τη γαλήνη, είμαστε όντα με τη δυνατότητα της λογικής, γινόμαστε άθυρμα της βιολογίας μας, επαναστατούμε, αυτοκαταστρεφόμαστε, ξεπερνάμε τον εαυτό μας. Αυτοθυσία, κυνισμός, ωφελιμισμός, αλληλεγγύη, τρυφερότητα, έρωτας, φρικαλεότητα. Χαώδες το μωσαϊκό της ψυχής, όσο κι αν ακούραστοι μελετητές, εμπειρικοί ή ακαδημαϊκοί, αναγνωρίζουν μοτίβα λίγο πολύ προβλέψιμα. Από αυτό θα πάρουμε δύο τάσεις.

ΒΙΝΤΕΟ-Ήταν Έλληνες οι Επαναστάτες του 1821;


 Ορισμένες φορές, στην προσπάθεια να υποβαθμιστεί η σημασία της Επανάστασης του 1821 ως απελευθερωτικού αγώνος των Ελλήνων ή να αμφισβητηθεί ο εθνικός της χαρακτήρας, αντιτείνεται η ποικιλία των γλωσσών και των φυλών που πολέμησαν υπό τα ελληνικά λάβαρα.  Η εξέχουσα θέση των Αρβανιτών και των Βλάχων στην Εθνεγερσία και άλλους αγώνες του νεώτερου Ελληνισμού όμως δεν αρνείται την ελληνική εθνικότητα-αντίθετα δείχνει την ισχύ της και μέσα από τις επί μέρους διαφορές.

Ξεπερνάει τα όρια της σοβαρότητας να αναρωτιώμαστε εάν ο Κανάρης, η Μπουμπουλίνα και οι Σουλιώτες λόγιζαν εαυτούς Έλληνες ή αν ήταν κάποια «μειονότητα».

Στο τρίτο μέρος της συζήτησης του Μάριου Νοβακόπουλου (Cognosco Team) με τον Νικόλα Γιάννου στην εκπομπή Ballradio, προσπαθούμε να διαλευκάνουμε την υπόθεση.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

Παρασκευή 27 Απριλίου 2018

ΒΙΝΤΕΟ - Ο αυτοκράτορας Άγιος Ιωάννης Δούκας Βατάτζης

«Ο σταυρωθείς εγήγερται, ο μεγάλαυχος πέπτωκεν, ο καταπεσών και συντριβείς ανώρθωται».
Φωνές σαν αυτήν να ακούγονται από τον ουρανό την ώρα της μάχης, θαύματα και προφητείες ανάστασης συνοδεύουν στην λαϊκή συνείδηση της μικρασιατικής Ρωμιοσύνης τον βίο του καθήμενου στον εξόριστο αυτοκρατορικό θρόνο της Νικαίας, Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη. Ο άνθρωπος αυτός υπήρξε μία από τις πιο γοητευτικές προσωπικότητες του Βυζαντινού Ελληνισμού , με ξεχωριστή θέση στην καρδιά της Μικρασιατικής μας κληρονομιάς.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ

Πόσο ελληνική ήταν η βυζαντινή Μικρά Ασία; Εθνογραφική ανάλυση

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος* Η Μικρά Ασία είναι χώρος με κολοσσιαίο βάρος για τον ιστορικό Ελληνισμό και κυριαρχεί στο φαντασια...