ΗΧΗΤΙΚΟ – Cognosco Radio: Η Α’ Σταυροφορία και το Βυζάντιο

Το μήνυμα του Ουρβανού σκόρπισε ρίγη ενθουσιασμού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η προοπτική μίας εκστρατείας για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων που θα συνοδευόταν από άφεση αμαρτιών συγκίνησε τόσο απλούς ανθρώπους όσο και ισχυρούς φεουδάρχες, ενώ για τους πιο πεζούς η Σταυροφορία έδινε την ευκαιρία ενός μακρινού, ηρωικού ταξιδιού και ελπίδα απόκτησης πλούτου και δόξης. 

Στην πρώτη εκπομπή ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Μιχάλης Ρέττος μίλησαν για τις ρίζες και τα αίτια του Σταυροφορικού φαινομένου. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται τα γεγονότα της Α' Σταυροφορίας, οι σχέσεις της με το Βυζάντιο και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της.

Νικηφόρος Φωκάς, Μέρος Α': Ένας θρύλος γεννιέται

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος*

Βρισκόμαστε στα μέσα του 10ου αιώνα.

Πάνε αιώνες πια που η Ελληνιστική Ανατολή, η καρδιά των αυτοκρατοριών του Αλεξάνδρου και του Ιουστινιανού, έχει χαθεί κάτω από το πέλμα των Αγαρηνών. Αιώνες που οι άνθρωποι της άμμου ξεχύθηκαν από τις αραβικές ερήμους και όρμησαν προς τη θάλασσα, συντρίβοντας τους Ελληνορωμαίους και πνίγοντας τον χριστιανικό πολιτισμό στην γη που γεννήθηκε.  Η χριστιανική Ανατολή, η Μικρά Ασία, η Κύπρος και το Αιγαίο βρίσκονταν στο έλεος επιδρομέων και πειρατών, που άπληστα ξεμάκραιναν από τις βάσεις τους και έστρεφαν τα μάτια τους προς την Ευρώπη.

ΒΙΝΤΕΟ – Αλέξιος Α’ Κομνηνός: Ο Απολογισμός ενός αυτοκράτορα (Β’ Μέρος)

Η ιστορία θυμάται τον Αλέξιο Κομνηνό σαν ένα σωτήρα της τελευταίας στιγμής (όπως τον Λέοντα τον Ίσαυρο, τον Ηράκλειο και το Θεόδωρο Λάσκαρη), έναν ικανό στρατιωτικό και ακόμη ικανότερη πολιτικό και διπλωμάτη. Στην εσωτερική πολιτική κατόρθωσε να ανορθώσει το κύρος του βυζαντινού νομίσματος και να σταθεροποιήσει την οικονομία.  Η απόδοση προνομίων όμως στη Βενετία οδήγησε στην καταστροφή των Βυζαντινών εμπόρων. Κυριότερο σφάλμα του ήταν η συνέχιση της πολιτικής εγκατάλειψης των μικροκαλλιεργητών στο έλεος των δυνατών, δηλαδή των μεγάλων γαιοκτημόνων. 

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΟΥ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ:

ΗΧΗΤΙΚΟ – Cognosco Radio: Τι ήταν οι Σταυροφορίες; Μέρος Α'

Σταυροφορίες. Στην παγκόσμια ιστορία λίγα ονόματα προκαλούν τόσο φορτισμένες αντιδράσεις. Μολονότι έχουν περάσει τόσοι αιώνες από την περάτωση τους, οι ιστοριογραφικές και πολιτικές διαμάχες γύρω τους μαίνονται σα να έγιναν χθες.

Οι ιεροί πόλεμοι της μεσαιωνικής Παποσύνης εναντίον των θρησκευτικών εχθρών της, και ειδικά για την απελευθέρωση της Αγίας Πόλης της Ιερουσαλήμ από τους μουσουλμάνους, σημάδεψαν την ιστορία τριών κόσμων, του δυτικού, του ορθοδόξου και του ισλαμικού. Ήταν μία ρομαντική προσπάθεια, γεμάτη από αγνό ζήλο για τη σωτηρία της ψυχής και την απελευθέρωση των υποδούλων αδελφών και ιερών της πίστης; Ήταν μία αρπακτική επιχείρηση λεηλασίας και αποικιοποίησης, ωθημένη από οικονομικές πιέσεις στην Ευρώπη και την αυξανόμενη φιλοδοξία του πάπα; Ή μήπως συνιστούν απόδειξη του σκότους και της φανατικής θρησκοληψίας του μεσαιωνικού ανθρώπου; Οι απαντήσεις στα ρωτήματα αυτά δεν μπορούν να είναι ούτε μονολεκτικές ούτε επιπόλαιες.

Στην παρακάτω πρώτη εκπομπή, ο Μάριος Νοβακόπουλος και ο Μιχάλης Ρέττος εξετάζουν πως ξεκίνησε το Σταυροφορικό φαινόμενο και, ακόμη περισσότερο, ποια ήταν η σχέση του με την ορθόδοξη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Θα δούμε την πολιτική εξέλιξη τη δυτικής εκκλησίας και την ισλαμική απειλή, την κατάρρευση του Βυζαντίου μετά την μάχη του Μαντζικέρτ και την κήρυξη του Ιερού Πολέμου το 1095.