«Όταν ξέπεφτε το κράτος και ο ιππόδρομος, βασίλευαν οι Κομνηνοί και οι Παλαιολόγοι, και ήταν οι Ελληνικώτεροι από τους βασιλιάδες. Πολεμούσαν, οι άτυχοι, πολεμούσαν να βαστάξουν κάτι, κοίταζαν να βρουν αλλού βοήθεια, και Φράγκοι να γίνουν ίσως για να σώσουν το κράτος θέλησαν, την αδυναμία τους την έβλεπαν, τη δύναμι την ένοιωθαν, και τίποτε δεν έκαναν. Σας αγαπώ, ω τελευταίοι βασιλιάδες, γιατί είστε Έλληνες και δυστυχισμένοι.Αν με είχαν μάθει καλύτερα την ιστορία μου, τη βυζαντινή, εκείνοι που με μάθαιναν τα γράμματα, θα ήξερα να ξυπνώ περισσότερες ψυχές της προηγούμενης ζωής. Τώρα, σα λάβα πυρωμένη, χυμίζει από μέσα μου η αξεδιάλυτη, πλεγμένη ιστορία των Αυτοκρατόρων.»
Ίων Δραγούμης
- Τοξότης, “Εντυπώσεις ταξιδιού. Στην Πόλι.”, Ο Νουμάς, Χρονιά Γ’, 2 του Γενάρη 1905, αρ. φ. 129, σελ. 10-12.
- Έφη Γαζή, Άγνωστη Χώρα: Ελλάδα και Δύση στις αρχές του 20ου αιώνα, Πόλις, Αθήνα 2020, σελ. 235-236
