Γιώργος Θεοτοκάς, Αργώ, Εστία, Αθήνα 2016, τ. Α', σελ. 359-360.
Η μόνη ευτυχία που μου μένει (ανεξάντλητη ευτυχώς) είναι να πλανούμαι ένα μήνα, κάθε καλοκαίρι, στα νησιά του Αιγαίου.
Σκύρος, Σκιάθος, Τήνος, Μύκονος, Χίος, Σαντορίνη, μυροβόλα ονόματα, αιθέριες εικόνες, αγνές ιδέες... Κανένα βάρος, κανένα περιττό στολίδι, οι πιο απλές γραμμές, τα πιο απλά χρώματα, φως λαμπρό, ακατανίκητο φως των ακτών της Ελλάδας. κανένα λίπος στη φύση, κανένα λίγωμα στην καρδιά. Πνεύμα. Εκεί τα πάντα είναι πνεύμα άδολο, εντατικό, ελεύθερο, πειθαρχημένο στον ίδιο τον εαυτό του. ισορροπία και γαλήνη της άτρωτης δύναμης. Απλότητα της υπέρτατης σοφίας. Λιτότητα και διαύγεια της υπέρτατης ομορφιάς.
Κ' η θάλασσα παντού, όπου γυρίσεις να δεις, η μεγάλη θάλασσα, ταραγμένη, παθιασμένη, βασανισμένη ακατάπαυστα απ' τον ίδιο τον εαυτό της - η θάλασσα προς το άπειρο... Ω κραυγές της θάλασσας, τη νύχτα, στα ερημικά ακρογιάλια, κραυγές ηδονής, κραυγές λαχτάρας, κραυγές θριάμβου! Δάκρυα ενθουσιασμού. Κάθαρση της ψυχής.
Άφησε τους Βαρβάρους να βουρλίζονται με τις μηχανές τους και τα φουγάρα τους, με τα τυφλά πάθη τους και με τα αιματοκυλίσματά τους, με τους βάρβαρους θεούς τους και με τη φρενίτιδα της βαρβαρότητάς τους. Άφησέ τους να τρέχουν σαν παλαβοί και να χοροπηδούν σα μαϊμούδες και να ουρλιάζουν όλοι μαζί λόγια ασυνάρτητα και να σπάνουνε τα μούτρα τους ακατάπαυστα. Άφησέ τους να γεμίζουνε τον κόσμο με άχρηστους θορύβους και να φτιάνουν έργα κολοσσιαία και πρόσκαιρα και να νομίζουνε πως είναι σπουδαίοι επειδή δεσπόζουνε την ύλη. Βάρβαροι είναι, τι περιμένεις απ' αυτούς.
Όλα αυτά τα ανόητα καμώματα θα περάσουν αμέσως χωρίς να αφήσουν ίχνη, και αύριο κανείς δεν θα τα θυμάται. Ενώ το Αιγαίο δε θα φύγει από τη θέση του. θα ξανάρθουν κάποτε στις ακτές μας οι Βάρβαροι της Δύσης και της Ανατολής, αργά ή γρήγορα, σ' έναν αιώνα ή σε δέκα αιώνες, βλοσυροί και αγριεμένοι, χωρίς να καταλαβαίνουν καλά καλά τι συμβαίνει, μα με τη συνείδηση της κτηνωδίας τους και με τον πόθο μιας ανώτερης ζωής. θα ξανάρθουν, θα προσκυνήσουν τους αληθινούς θεούς και θα προσπαθήσουν πάλι να γίνουν άνθρωποι.
Δεν πεθαίνει ο μεγάλος Παν.
Μια βάρκα που ψαρεύει ανάμεσα στην Πάρο και τη Νάξο μ' ενδιαφέρει ασύγκριτα περισσότερο παρά μια νέα επανάσταση, μια νέα μόδα ή μια νέα αισθητική στην Ευρώπη, μια νέα μηχανή στην Αμερική, μια νέα μυστικοπάθεια στην Ασία.
Γαλήνη! Γαλήνη!
Πίνακας: Λακερίδου Γιούλικα (1940), Σαντορίνη, 1996. Εθνική Πινακοθήκη
